نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 دانشیار گروه مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ایران.
3 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
درکشورهای آمریکای‌لاتین طی دهه‌های1960و1970 جریانی از الهیات درکلیسای‌کاتولیک شکل‌گرفت که بواسطه جهت‌گیریش برآن نام اِلهیات رهایی‌بخش نهاده شد. مضمون اصلی این الهیات عطف توجه به مسایل فَقر و تُهیدستی اکثریت عظیم مردم آمریکای لاتین و سلطه‌پذیری و وابستگی کشورهای این منطقه بود. بسیار جلوتر از این به‌شیوه‌ای مشابه در کشورهای اسلامی بویژه کشورِما نهضتی در بیداری و اصلاح دینی شکل‌گرفت که اساساً در میان متفکران دینی و حوزه‌های علوم دینی شکوفا شد و رشدکرد که می‌توان آن‌را نیز الهیات رهایی‌بخش تعبیرکرد. پرسش این مقاله آن‌‌است که چه تشابهاتی بین این‌دو جریان قابل مشاهده است و بویژه وجه مهم تمایز الهیات رهایی‌بخش شیعی با اِلهیات رهایی‌بخش آمریکای لاتین را چگونه می‌توان تبیین کرد?(مسئله). این تحقیق با مطالعه این‌دو جریان و تأمل درباب آن‌ها، این فرضیه را قابل طرح دانست که با‌‌‌وجود تشابهات بسیار میان این‌دو، اِلهیات رهایی‌بخش شیعی به‌‌سبب مختصات وجود‌شناسی‌اش که معطوف‌به نظام ولایی وسرانجام ولایت ظاهری و باطنی فقیه است، از شرایط منحصربه‌فردی برای تبدیل‌شدن به‌یک ایدئولوژی انقلابی برای بَسیج عمومی جهت تحقق عَملی آرمانِ رهایی برخوردار است(فرضیه)؛مقاله با رویکرد تحلیلی و تکیه‌‌بر رهیافت اِنتقادی به اثبات این دعوی پرداخته است(روش).
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Compare of Latin American Liberation Theology and Shiite Liberation Theخlogy with a View on Their Practical Capacity
نویسندگان [English]
- Meghdad Mahmoudi 1
- Mohammad Reza Majidi 2
- Seyed Mostafa Abtahi 3
1 PhD Student in Political Thought, Department of Political Science, Faculty of Theology, Law and Political Science, Azad University, Tehran Research Sciences Branch, Iran
2 Associate Professor, Department of Regional Studies, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Political Science, Faculty of Law, Theology and Political Science, Islamic Azad University, Research Sciences Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]
: 1960 and 1970s witnessed rise of an important movement by Latin American Christian priests that has been called «Liberation Theology». The main proposition of this Theology was to promote liberation of the poors from their distressing situation and Latin American countries from their dependence on Imperialistic dominance and oppressions. Many years before this Islamic Nations had began similar movements with same cause and same goal. This movement too has been promoted by Clerical leaders and Islamic thinkers. This article tends to pose this questions that what similarity and differences may be funned between this Christian and Islamic liberating movements with a special view on Shiite liberation movement. This article will argue on the hypothesis that the Shiite liberation theology due to itʹs anthological and epistemological characteristics which centers on the doctrine of «Universal Velayat», a Doctrine that relates god’s sovereignty on the universe to «Velayt Fagih» on the subjects (cunderer guardianships) has a unique potential for becoming an ideology which can mobilize public movement for national and social liberation. In the article we will argue for this clam with an analytical- critical approach.
کلیدواژه‌ها [English]
- liberation theology
- Latin America
- Shia theology
- Priority of the poor
- dependency
- national liberation
- پولادی، کمال(1397). درسودای نظام داد، جهان-شناسی ایرانی و اندیشه سیاسی، تهران، نشر مرکز.
- جابری، محمدعابد(1395).سنت و مدرنیته، ترجمه سید محمد آل‌مهدی، انتشارات دنیای اقتصاد
- جوادی آملی، عبدالله(1384). فطرت در قرآن،محقق؛محمدرضا مصطفی‌پور قم، نشر اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله( 139۸). ولایت فقیه؛ ولایت فقاهت وعدالت، قم، نشر اسراء
- حسینی، سیدعلی(1388). «سیر تطور عدالت سیاسی در فقه شیعه»، درعلی‌اکبر علیخانی(ویراستار) عدالت دراسلام، جلد1، تهران پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
- خمینی، روح‌الله(1373). ولایت فقیه، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
- شرفی، عبدالمجید(1386). اسلام و مدرنیته، ترجمه مهدی مهریزی، تهران، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی سازمان انتشارات،چاپ دوم.
- شریعتی، علی(1397). حسین وارث آدم، قم، بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی.
- کاستلز، مانوئل(1380). قدرت هویت، ترجمه علی پایا و حسن چاوشیان، تهران، طرح نو، چاپ دوم.
- محقق داماد، مصطفی(1388).«عدالت درالهیات و نظام اجتماعی اسلام»، درعلی‌اکبر علیخانی(ویراستار) عدالت دراسلام، جلد1، تهران پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
- مدقق، محمد‌داود وحسین شرف‌الدین(1398). «تبیین سلطه و رهایی در حکمت اسلامی با تأکید بر اندیشه آیت‌الله جوادی آملی»، حکمت اسرا، شماره دوم، پیاپی34،(زمستان)ص 67-35.
- مطهری، مرتضی(1373). بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ نهم.
- میرسپاسی، علی(1386). روشنفکران ایران: روایت‌های یاس و امید، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر توسعه، چاپ سوم.
- میرسپاسی، علی(1393). تأملی در مدرنیته ایرانی، ترجمه جلال توکلیان، تهران، طرح نو، چاپ چهارم.
- فرزین، وحدت(1382). رویارویی فکری ایران با مدرنیت، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ققنوس.
- علیزاده، بیوک(1391). جستارهایی درحکمت متعالیه، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.
- واعظی، احمد(1395). درآمدی بر فلسفه سیاسی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- Amir Arjomand, Said (1984). Shadow of God and Thehiden Imam: Religion order and Societal Cheng in Shii Iran from Beginning to 1890.
- Chelkowski, Peter (1979). Ta’Ziyeh Ritual and Dram in Iran, New York, New York University Press.
- Dabashi, Hamid (2008). Islamic Liberation Theology: Resisting the Empire, New York, London, Routledge.
- Daftary, Farhad (1990). The Islamic: Their History and Doctorin, Cambridge: Cambridge University Press.
- Duhn, Marvin (1982). Liberation Theology and Class Analysis, Latin American Perspectives, Issue 50, Vol.13, No3 (summer) PP.59-70.
- Fitzgerald, Valpy (2007). The Economics of Liberation Theology: in Rowland Christopher(ed)a Campanion to Liberation Theology, Combridge Uiversity Press, PP. 248-264.
- Gordon, Joy (1996) Liberation Theology as Critical Thelogy)، Philosophy and Social Criticism, Vol 22, No5, PP.85-102.
- Gutierrez, Gustovo (2007). The Task and Content of Liberation Theology, Cambridge university press.
- Gutierrez, Gustovo (1973). A Theology of Liberation: History, Politics and Salvation, eng. Trans. by Inda and John, Eagleson, orbis.
- Rowland, Christopher (2007). The Cambridge Companion to Liberation Theology, second Edition, Cambridge university press.
- Scruton, Roger (2007). Dictionary of Political Thoght Palgrare Macmillan, 3rd edition.
- Ruberisetien, Richard (1968). The political sientificationce of Latin America Liberation Theology)، International Jornal on Word Peace, Vol3, No I (Jan-Mar) PP.41-55.
)