نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار ،گروه معارف ،دانشگاه پیام نور، ایران.
چکیده
بیداری اسلامی یکی از مهم‌ترین رویدادهایی است که به‌ویژه در دهه اخیر در منطقه خاورمیانه عربی بسیاری از کشورهای منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده است به نحوی که کشورهای مسلمان که عمدتاً تحت حاکمیت نظام‌های استبدادی و پادشاهی اداره می‌شدند با خیزش‌های مردمی با هویت و نشانگان فرهنگ و ایدئولوژی اسلامی روبه‌رو شدند. در این میان کشور یمن به دلایل تاریخی و فرهنگی در بین کشورهای جهان اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و با حرکت بیداری اسلامی در منطقه این کشور نیز دستخوش ناآرامی‌گردید. انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد قرن بیستم کشورهای اسلامی در منطقه را به‌شدت تحت تأثیر خود قرار داد. این تأثیرگذاری در عواملی مختلفی ریشه دارد که بخش قابل‌توجهی از آن به عوامل معنایی و هویتی باز می‌گردد. بر این اساس پرسش اصلی پژوهش حاضر این می‌باشد که عوامل معنایی و هویتی انقلاب اسلامی چه نقشی در هویت‌خواهی شیعیان یمن داشته است؟ (مسئله). روش تحقیق در این پژوهش توصیفی –تحلیلی و روش گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌باشد (روش). در حالیکه بسیاری از تحلیل‌ها به عوامل سیاسی، امنیتی، ژئوپلیتیک در بحران یمن اشاره دارد به نظر می‌رسد که هویت خواهی شیعیان یمن ریشه در ساختار معنایی و نقش محتوایی انقلاب اسلامی که شامل عواملی چون احیاگری اسلامی، عدالت‌طلبی، مبارزه با استبداد و استعمار، بازتولید فرهنگ مقاومت و مقابله با نفوذ بیگانگان دارد (یافته‌ها).
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The effect of the conceptual role and semantic content of the Islamic Revolution on the identity of Yemeni Shiites with emphasis on the Houthi movement
نویسنده [English]
- Mohsen Nasresfahani
Assistant Professor, Department of Education, Payame Noor University, Iran.
چکیده [English]
The Islamic Awakening in the Islamic World is one of the most important events that has affected many countries in the Arab Middle East, especially in the last decade. And faced the symptoms of Islamic culture and ideology. Meanwhile, Yemen has a special place among the countries of the Islamic world for historical and cultural reasons, and it has also experienced unrest with the movements of the Islamic Awakening in the region of this country. On the other hand, the Islamic Revolution of Iran, as the greatest event of the twentieth century in the region and the world, has strongly influenced the Islamic countries in the region in various ways since the beginning of the victory. Accordingly, the main question of the present study is that what role did the semantic and identity factors of the Islamic Revolution play in the identity of the Yemeni Shiites? (Question). The research method in this research is descriptive-analytical and the data collection method is library and internet (method). The identity of Yemeni Shiites seems to be rooted in the semantic structure and content role of the Islamic Revolution, which includes factors such as Islamic revival, justice, struggle against tyranny and colonialism, reproducing the culture of resistance and countering foreign influence, and other influential components of the Iranian Islamic Revolution(findings).
کلیدواژه‌ها [English]
- semantic factors
- resistance
- identity
- Islamic Revolution
- Yemen
- احمدی، محمدرضا (۱۳۸۵). انقلاب اسلامی احیاگر ارزش‌های دینی، فصلنامه پیام، شماره ۸۱، ص ۸۰-۵۴.
- اخوان کاظمی، مسعود؛ شکرانه ارزنقی امید (۱۳۹۹). بررسی تأثیر انقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی کشورهای منطقه، ماهنامه پژوهش ملل، شماره ۶۱، ص ۶۶-۴۹.
- اطهری، سید حسین؛ کشاورز، حمیدرضا؛ راعی، فهیمه (۱۳۹۲). بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش‌های اخیر خاورمیانه با تأکید بر مفهوم اشاعه نظریه سازه‌انگاری، مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره ۲، شماره پنج و شش، ص ۱۱۴-۹۳.
- پرتویی، اصغر؛ عیوض زاده عاملی، حسن؛ موسوی، سید محمدرضا (۱۳۹۲). بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش‌های اخیر خاورمیانه، اولین کنفرانس بین‌المللی حماسه سیاسی (با رویکردی بر تحولات خاورمیانه) و حماسه اقتصادی (با رویکردی بر مدیریت و حسابداری)، رودهن.
- پورقیومی، ایوب (۱۳۹۴). نقش عوامل ژئوپلیتیکی بر بیداری اسلامی، فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره ۵، شماره ۱۸، ص ۱۷۰-۱۴۵.
- تلاشان، حسن؛ نصر دهزیری، الماس (۱۳۹۳). تأثیر انقلاب اسلامی ایران در بیداری اسلامی تونس، فصلنامه سیاست، دوره ۴۴، شماره ۴، ص ۷۶۲-۷۴۳.
- جمال‌زاده، ناصر (۱۳۹۱). قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران و نظریه صدور فرهنگی انقلاب (با تأکید بر بیداری اسلامی در منطقه). پژوهشنامه انقلاب اسلامی، دوره ۱، شماره ۴، ص ۸۶-۶۱.
- حسن زاده، محمد؛ جباری، حسن (۱۳۹۸). فرهنگ مقاومت و بایسته‌های دفاعی امنیتی گام دوم انقلاب اسلامی از منظر مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، اولین همایش سراسری قدرت نرم انقلاب اسلامی با محوریت «چهار دهه مقاومت و بایسته‌های فرهنگی گام دوم انقلاب اسلامی»، تهران.
- حسینی‌خامنه، سیدعلی (14/3/1383). مراسم پانزدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)[سخنرانی].https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?id=3256&nt=2&year=1383
- حسینی‌خامنه، سیدعلی (14/3/1391). مراسم بیست و سومین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)[سخنرانی].https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?id=19996&nt=2&year=1391&tid=1349
- حسینی‌خامنه، سیدعلی (22/1/1382). خطبه‌های نماز جمعه تهران [سخنرانی].https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=3999
- حسینی‌خامنه، سیدعلی (6/8/1383). دیدار با کارگزاران نظام [سخنرانی].https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?id=3256&nt=2&year=1383
- رنجکش، محمدجواد (۱۳۹۸). بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش‌های بیداری اسلامی با تأکید بر مفهوم اشاعه سازه‌انگاری، فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، دوره ۸، شماره ۱، ص ۷۴-۵۱
- سوری، فرشته؛ احمدی، زهرا (۱۳۹۲). نقش انقلاب اسلامی در بیداری اسلامی، اولین کنفرانس بین‌المللی حماسه سیاسی (با رویکردی بر تحولات خاورمیانه) و حماسه اقتصادی (با رویکردی بر مدیریت و حسابداری)، رودهن
- شکرزاده چهاربرج، رضا؛ جعفری فر، احسان (۱۳۹۹). بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر شیعیان یمن، پژوهش‌های راهبردی انقلاب اسلامی، دوره اول، شماره ۲، ص ۲۱-۱
- صابری، محمدمهدی (۱۳۹۷). بررسی نقش الگویی انقلاب اسلامی ایران در بیداری اسلامی، فصلنامه گفتمان اندیشه، دوره ۱، شماره ۱، ص ۲۰-۴
- عباسی اشلقی، مجید (۱۳۹۱). بازتاب‌های معناگرایانه انقلاب اسلامی ایران بر اسلام‌گرایی در خاورمیانه، فصلنامه راهبرد، دوره ۲۱، شماره ۶۲، ص ۱۴۰-۱۱۳
- عباسی، مجید؛ گلچین، سعید (۱۳۹۴). انقلاب اسلامی ایران و ژئوپلیتیک تشیع در یمن: از هویت یابی تا بیداری، مطالعات راهبردی بسیج، دوره ۱۸، شماره ۹، ص ۱۰۲-۶۹.
- عزیزی، احسان (۱۴۰۰). وعده نصر/ گفتاری درباره جنبش انصار الله یمن، برگرفته از سایت: https://www.atna.ir/fa/news/286945/%D9
- فخرزارع، سیدحسین (۱۳۸۸). عدالت؛ جوهره انقلاب اسلامی، فصلنامه زمانه، شماره ۸۴ و ۸۵
- الفی، محمدرضا (۱۳۹۶). تأثیرگذاری انقلاب اسلامی ایران در پایداری و پویایی فرآیند تکاملی بیداری اسلامی و تغییر معادلات قدرت در خاورمیانه. فصلنامه راهبرد سیاسی، سال اول، شماره ۳، ص ۶۷-۴۳
- قاسمی، بهزاد (۱۳۹۸). تحلیل بازتاب انقلاب اسلامی ایران در یمن بر اساس نظریه پخش، فصلنامه علمی پژوهش‌های انقلاب اسلامی، دوره ۸، شماره ۳۱، ص ۱۶۹-۱۹۰
- قهرمانی سفیده‌خوان، وحید (۱۳۹۶). مؤلفه‌های فرهنگ مقاومت از منظر اسلامی و راهکارهای ترویج آن در رسانه ملی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، دانشکده دین و رسانه.
- کریمی، سحر (۱۳۹۴). جایگاه منطقه‌ای ایران پس ازجنگ سرد، ماهنامه پژوهش ملل، شماره دوره اول، شماره ۲، ص ۴۵-۳۰
- لک زایی، نجف (۱۳۸۳). تاریخ معاصر: لیست سیاه بیگانگان: مروری بر چگونگی نفوذ و دخالت دولت‌های خارجی در تحولات سیاسی ایران معاصر، ماهنامه زمانه، شماره ۲۲، ص ۳۷-۲۹
- مشهودی، علی؛ محمودزاده، فاطمه؛ فلاح، محمد (۱۳۹۷). بررسی آثار انقلاب اسلامی ایران بر موج سوم بیداری اسلامی (مطالعه موردی مصر و یمن)، تاریخ‌نامه انقلاب، سال دوم، شماره ۳ و ۴، ص ۳۱-۹
- ناظمی اردکانی، مهدی؛ نجات پور، مجید (۱۳۹۴). الهام‌بخشی انقلاب اسلامی ایران به جنبش بیداری اسلامی خاورمیانه، تهران: آثار فکر
- Al-Tamimi, A. A. A., & Venkatesha, U. (2020). Arab Spring in Yemen: Causes and Consequences. Shodh Sarita, 7(28), 59-63.
- Ansani, A., & Daniele, V. (2012). About a revolution: The economic motivations of the Arab Spring. International Journal of Development and Conflict, 2(03), 1250013.
- Benkirane, R. (2012). The Alchemy of Revolution: The Role of Social Networks and New Media in the Arab Spring. GCSP Policy Paper, 7(1).
- Campante, F. R., & Chor, D. (2012). Why was the Arab world poised for revolution? Schooling, economic opportunities, and the Arab Spring. Journal of Economic Perspectives, 26(2), 167-88.
- Durac, V. (2012). Entrenching authoritarianism or promoting reform? Civil society in contemporary Yemen. In Civil Society Activism Under Authoritarian Rule (pp. 151-173). Routledge.
- Engin, K. (2011). The Arab Spring: The 5.0 Democracy Wave. Hürriyet Daily News.
- Ghobari, M., & Sc Sudam, M. (2011). Update 1-Protests erupt in Yemen, President offers reform. Reuters. Retrieved from.
- Gire, S. (2017). The role of social media in the Arab Spring. Pangaea Journal, 1-10.
- Hill, G., Salisbury, P., Northedge, L., & Kinninmont, J. (2013). Yemen: corruption, capital flight and global drivers of conflict. Chatham House.
- Juneau, T. (2013). Yemen and the Arab Spring: elite struggles, state collapse and regional security. Orbis, 57(3), 408-423.
- Kronenfeld, S., & Guzansky, Y. (2014). Yemen: a mirror to the future of the Arab Spring. Military and Strategic Affairs, 6(3), 79-99.
- Norris, P. (2012). Political mobilization and social networks. The example of the Arab spring. Electronic democracy, 53-76.
- Ramadhan, R. B. (2017). Yemen, Arab Spring and An Endless Civil War.
- Wolfsfeld, G., Segev, E., & Sheafer, T. (2013). Social media and the Arab Spring: Politics comes first. The International Journal of Press/Politics, 18(2), 115-137.
- Zakaria, F. (2012). A region at war with its history. op: http://www.time.com/time/magazine/article/0, 9171(2111248), 00.
)