نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای انقلاب اسلامی، گروه تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

مقاومت از مفاهیم محوری قرآن است که میدان معنایی گسترده‌ای در کلام وحی دارد. سه دسته از آیات با مدلول لزوم مقاومت، تبیین پیامدهای مثبت مقاومت و ارائه چالش‌های فراروی مقاومت قابل شناسایی است. این پژوهش با تمرکز بر دسته سوم، در پی پاسخ به این پرسش است که از منظر قرآن چالش‌های فراروی مقاومت کدام است؟(مساله) مفروض این است که مقاومت از حیث منطقی و با رویکرد واقع‌گرای قرآن با برخی چالش‌ها همراه است.(فرضیه) و با کاربست نظریه معنا شناسی در بافت درون متنی با تمرکز بر ماده مقاومت و واژگان هم نشین در پی دریافت معنای مقاومت و چالش‌های آن و با هدف تعمیق و گسترش ادبیات مقاومت از زمره تحقیقات توسعه‌ای است (روش) دیر بازده بودن مقاومت، بزرگ انگاری دشمن، باز تولید شبهه‌ها، اختلاف، ناتوانی در تصمیم‌گیری و بدگمانی به وعده‌های الهی را می‌توان به عنوان برخی ازچالش‌های ادراکی و رفتاری مقاومت از نگاه قرآن یاد کرد.(یافته)

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Challenges of resistance from the perspective of the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Sayed Mohsen All Nabi 1
  • Mohammad Sadegh Yousefi Moghaddam 2

1 PhD in Islamic Revolution, Department of History, Civilization and Islamic Revolution, Faculty of Islamic Education and Thought, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Associate Professor, Institute of Quranic Culture and Education, Institute of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran

چکیده [English]

Resistance is one of the central concepts of the Qur'an which has a wide field of meaning in the Qur'an . Three categories of verses can be identified by signifying the necessity of resistance, explaining the positive consequences of resistance and presenting the challenges facing resistance. Focusing on the third category, this study seeks to answer the question that from the perspective of the Qur'an, what are the challenges facing resistance? (Problem) Resistance is logically associated with some challenges with the realistic approach of the Qur'an. )Hypothesis) By applying the theory of semantics in the context of the text, focusing on the material of resistance and coexisting words, seeks to understand the meaning of resistance and its challenges, and with the aim of deepening and expanding the literature of resistance is a developmental research (method) The retardation of resistance, the exaggeration of the enemy, the reproduction of doubts, differences, inability to decide and suspicion of divine promises can be mentioned as some of the perceptual and behavioral challenges of resistance from the perspective of the Qur'an. (Finding)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Resistance
  • Challenges
  • Perceptual Challenges
  • Behavioral Challenges
  1. ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله (۱۳۳۷). شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
  2. ابن اثیر (۱۳۶۴). النهایة فی غریب الحدیث والأثر تحقیق محمود محمد الطناحی، قم: مؤسسة إسماعیلیان للطباعة والنشر والتوزیع.
  3. ابن بابویه (صدوق). محمد بن علی (۱۴۰۳). معانی الأخبار، محقق علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.‌
  4. ابن عاشور، محمد بن طاهر (۱۴۲۰). التحریر و التنویر، بیروت: التاریخ العربی.
  5. ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، تحقیق محمدحسین شمس الدین، بیروت:‌ دار الکتب العلمیه منشورات محمدعلی بیضون.‌
  6. ابن هشام الحمیری المعافری (بی‌تا). السیرة النبویة، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبد الحفیظ شلبی، بیروت: دار المعرفة.
  7. أبی هلال العسکری (۱۴۱۲). الفروق اللغویة، قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة.
  8. اندلسی ابو حیان، محمد بن یوسف (۱۴۲۰). البحر المحیط فی التفسیر، تحقیق صدقی محمد جمیل،‌ بیروت: دار الفکر.‌
  9. ایازی، سید محمدعلی و پور افخم، مریم (۱۳۹۳). ایزوتسو و نقد و بررسی دو اثر قرآنی وی، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء (س)، سال یازدهم، شماره ۳.
  10. آرتور اس ربر (۱۳۹۰). فرهنگ روان‌شناسی، ترجمه یوسف کریمی، تهران: رشد.
  11. آل‌غازی، عبدالقادر (۱۳۸۲). بیان المعانی، دمشق، مطبعة الترقی.
  12. آلوسی، سید محمود (۱۴۱۵). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم،‌ تحقیق: علی عبدالباری عطیة، بیروت:‌ دارالکتب العلمیه.‌
  13. بحرانی، سید هاشم (۱۴۱۶). البرهان فی تفسیر القرآن،‌ تحقیق قسم الدراسات الاسلامیة موسسة البعثة- قم، تهران:‌ بنیاد بعثت.‌
  14. تهرانی، مجتبی (۱۳۹۱). سلوک عاشورایی، تهران: موسسه فرهنگی پژوهشی مصابیح الهدی.
  15. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۷). تفسیر تسنیم، قم: نشر اسراء.
  16. جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۱۰). الصحاح- تاج اللغة و صحاح العربیة محقق احمد عبد الغفور عطار، بی‌جا: دار العلم للملایین.
  17. حسینی‌خامنه، سیدعلی (۱۹/۱۰/۱۳۹۵). دیدار با اقشار مختلف مردم قم [سخنرانی]. https://farsi.khmenei.ir/speech-content?id=35367
  18. دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۴). لغت نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  19. ذوعلم، علی (۱۳۸۴). تأملی در مفهوم چالش، ماهنامه زمانه، سال چهارم، شماره ۳۶.
  20. راغب اصفهانی، حسین بن محمد راغب (۱۴۱۲). مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار العلم.
  21. زمخشری، محمود (۱۴۰۷). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیرو: دار الکتاب العربی.‌
  22. سبزواری نجفی، محمد بن حبیب الله (۱۴۱۹). ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، بیروت،: دار التعارف للمطبوعات.‌
  23. سیوطی، جلال الدین (۱۴۰۴). الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم،: کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی.‌
  24. شریف الرضی، محمد بن حسین (۱۴۱۴). نهج البلاغة، محقق صالح صبحی،‌ قم: هجرت.
  25. شهیدی، سید مهدی (۱۳۸۸). معناشناسی واژه استکبار در قرآن بر مبنای نظریه ایزوتسو، معرفت، آبان‌ماه، شماره ۱۴۳.
  26. صادقی تهرانی، محمد (۱۳۶۵). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن،‌ قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
  27. صالحی امیری، سید رضا (۱۳۸۸). رسانه و مدیریت بحرام، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  28. صلح میرزایی، سعید (۱۳۹۷). اندیشه مقاومت در بیان رهبر معظم انقلاب اسلامی، تهران: موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
  29. طالقانی، سید محمود (۱۳۶۲). پرتوی از قرآن،‌ تهران:‌ شرکت سهامی انتشار.‌
  30. طباطبایی، سید محمدحسین (۱۴۱۷). المیزان فی تفسیر القرآن،‌ قم: انتشارات اسلامی جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم.‌
  31. طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن،‌ تهران: انتشارات ناصرخسرو.
  32. طریحی، فخرالدین (۱۳۷۵). مجمع البحرین،‌ سید احمد حسینی، تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی.
  33. طنطاوی، محمد سید (۱۹۹۷). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، مصر: نهضة مصر.
  34. طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه شیخ آغابزرگ تهرانی و تحقیق احمد قصیرعاملی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  35. طیب، عبد الحسین (۱۳۶۹). اطیب البیان فی تفسیر القران، تهران: ناشر اسلام.
  36. عاملی، ابراهیم (۱۳۶۰). تفسیر عاملی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: انتشارات صدوق.
  37. عمید، حسن (۱۳۶۹). فرهنگ فارسی عمید، تهران: موسسه انتشاراتی امیرکبیر.
  38. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب،‌ بیروت:‌ احیاء التراث العربی.‌
  39. فرات کوفی، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم (۱۴۱۰). تفسیر فرات الکوفی، تحقیق محمدکاظم محمودی، تهران:‌ سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
  40. فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۱۰). العین محقق دکتر مهدی مخزومی و دکتر ابراهیم سامرائی، قم: نشر هجرت.
  41. قرطبی، محمد بن احمد (۱۳۶۴). الجامع لأحکام القرآن،‌ تهران: انتشارات ناصر خسرو.
  42. گنابادی، سلطان محمد (۱۴۰۸). تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  43. لیثی واسطی، علی بن محمد (۱۳۷۶). عیون الحکم و المواعظ، قم: دار الحدیث.
  44. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۴). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  45. مصطفوی، حسن (۱۳۶۰). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم،‌ تهران:‌ بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  46. مغنیه، محمدجواد (۱۴۲۴). تفسیر الکاشف، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  47. مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه،‌ تهران: دار الکتب الإسلامیة.‌
  48. واسطی، زبیدی (۱۴۱۴). تاج العروس من جواهر القاموس مصحح علی شیری، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.