نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران
چکیده
عربستانسعودی به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه خاورمیانه در طول دهه‌های گذشته در چهارچوب یک کشور محافظه‌کار عمل کرده و عمدتاً به عنوان کنشگری که طرفدار وضع موجود و مخالف تغییر هست، شناخته شده است. اما در طول دوره بیداری اسلامی و به خصوص از سال 2011 در وقایع بحران سوریه، رفتارهای عربستان در عرصه منطقه‌ای نشانگر عبور این کشور از رویکرد محافظه‌کاری و متمایل شدن به سمت و سوی رویکرد تهاجمی در سیاست‌خارجی است. بر این اساس، سوال اصلی این است که: رویکرد ساسیت‌خارجی عربستان در حمایت از گروه های تکفیری –جهادی چگونه است؟(مسئله) برای پاسخ به سوال مذکور، بااستفاده از روش توصیفی –تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها با بهره‌گیری از مقالات، اسناد و منابع کتابخانه‌ای موجود (روش) این نتیجه حاصل شده است که راهبردهای عربستان در قبال گروه‌های تکفیری –جهادی در منطقه و بالاخص در سوریه، طیف‌های متنوعی از حمایت مستقیم، اجماع‌سازی در سطح سازمان‌های منطقه‌ای همسو و ائتلاف‌سازی با برخی کشورهای منطقه را در بر می‌گیرد که در نهایت می‌توان اذعان کرد که این نوع رویکردهای تهاجمی و الگو برداری از گروه‌های تکفیری-جهادی در آینده‌ای نزدیک برای حاکمیت و گفتمان وهابیت عربستان نیز دردسرساز خواهد شد(یافته ها).
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Saudi Arabia's Foreign Policy Approach in support of Takfiri-Jihadi Groups (A case Study of the Syrian Crisis)
نویسندگان [English]
- mahmood babaie 1
- parisa shahmohamadi 2
1 Assistant Professor of International Relations, Department of Political Science, Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran.
2 Master of Political Science Student, Department of Political Science, Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran.
چکیده [English]
Saudi Arabia, as one of the most important countries in the Middle East, has acted as a conservative country over the past decades and has been largely recognized as an activist who is in favor of the status quo and opposed to change. But during the so-called Islamic Awakening, and especially in the events of the Syrian crisis since 2011, Saudi Arabia's regional behavior reflects the country's transition from a conservative approach to an aggressive foreign policy approach. Accordingly, the main question is “What is the Saudi Arabia's foreign policy approach in support of takfiri–jihadist groups?” (Problem) To answer this question, using descriptive-analytical method and data collection using existing articles, documents and library resources (Method), it has been concluded that Saudi Arabia's strategies regarding takfiri-jihadi groups in the region, and especially in Syria, include a wide range of direct support, consensus building at the level of regional organizations, and alliances with some countries in the region. Finally, it can be acknowledged that this kind of aggressive approach and modeling of takfiri-jihadi groups will be troublesome for the sovereignty and Wahhabi discourse of Saudi Arabia in the near future (Findings).
کلیدواژه‌ها [English]
- Aggressive Approach
- Foreign Policy
- Saudi Arabia
- Takfiri-jihadi Groups
- Syria
- Iran
- آرم، آرمینا(1395). دکترین سلمان و مناسبات ایران و عربستانسعودی. تهران: پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
- اسدی، علی اکبر(الف)(1395). سیاست‌خارجی تهاجمی و سیاست‌داخلی عربستان، فصلنامه روابط خارجی، سال 8، شماره1 ، صص 9-16.
- اسدی، علی اکبر(ب)(مهر ماه 1395). تنش‌های جدید و دورنمای روابط عربستانسعودی و مصر، گزارش راهبردی شماره 225 مرکز تحقیقات استراتژیک.
- ترابی، قاسم(1392). عربستان و تحولات جهان عرب، چ 1، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
- جعفری والدانی، اصغر و نجات، سیدعلی(1392). نقش قدرت‌های منطقه‌ای در بحران سوریه 1393-1390، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال 20، شماره 4، صص 176-141.
- درج، حمید و امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد (1397). تجزیه و تحلیل رویکرد عربستانسعودی نسبت به تحولات سوریه، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال 8، شماره 4،صص86-120.
- دهقانی‌فیروزآبادی، سیدجلال و فرازی، مهدی (1391). بیداری اسلامی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 9، شماره 28، صص 190-163.
- سجادی، سیدعبدالقیوم (1377). طالبان؛ ایران و پاکستان: مطالعه سیاست‌خارجی ایران، پاکستان و عربستان درباره افغانستان از سقوط مزار تاکنون، فصلنامه علوم سیاسی، سال اول، شماره2 ، صص247-268.
- حمیدی، سمیه و قاسمی، زینب(1394). راهبرد امنیتی قدرت های منطقه‌ای ایران، ترکیه و اسرائیل در قبال بحران سوریه(2011-2014)، فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال4، شماره 8، صص61-77.
- شیرخانی، محمدعلی و مهاجرپور، حامد(1391). واقعگرایی و نقش منابع انرژی در سیاست‌خارجی، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌الملل، دوره 4، شماره 13، صص41-1.
- کرمی، کامران (1392). عربستان و بحران سوریه در روند رقابت‌های ژئئوپلیتیکی و ژئوکالچری، مرکز بین‌المللی مطالعات صلح.
- کرمی، کامران (1390). بهار عربی و عربستانسعودی: آثار و واکنش‌ها، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال 18، شماره 3، صص 98-79.
- کوهکن، علیرضا و تجری، سعید (1393). بحران سوریه و سیاست منطقه‌ای عربستانسعودی (2011 تا 2014)، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال 3، شماره 10، صص 128-113.
- محمدی، سیدمحمد و جمال‌پور، میکائیل(1399). بحران سوریه؛ چالش‌ها و فرصت‌ها(با تاکید بر جمهوری اسلامی ایران و رژیم اسرائیل)، فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال 9، شماره 18، صص 7-39.
- مدنی، مهدی و هواسی، حسین (1393). رفتارشناسی سیاست‌خارجی عربستان در قبال مصر و بحرین بعد از انقلاب‌های عربی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 11، شماره 39، صص 80-63.
- نبوی، سیدعبدالامیر و نجات، سیدعلی (1393). جریان شناسی گروه‌های نوسلفی سوریه براساس تحلیل گفتمان، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال 4، شماره 4، صص 162-129.
- نجات، سیدعلی (1395). جدایی جبهه النصره از القاعده: دلایل و پیامدها، تهران: موسسه ابرار معاصر تهران.
- نجات، سیدعلی (1394). بحران سوریه و شکاف‌های منطقه‌ای، تهران: پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
- نجات، سیدعلی (1394). کالبدشکافی داعش: ماهیت، ساختار تشکیلاتی، راهبردها و پیامدها، چاپ اول، تهران: مؤسسه ابرار معاصر تهران.
- نجات، سیدعلی (1393). رویکرد سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی ایران در قبال تحولات نوین خاورمیانه، فصلنامه سیاست، سال 1، شماره 4، صص 6-71.
- نیاکوئی، سید امیر (1391). کالبدشکافی انقلاب‌های معاصر در جهان عرب، چ 1، تهران: انتشارات میزان.
- هدایتی‌شهیدانی، مهدی و مرادی‌کلارده، سجاد(1396). تبیین سیاست‌خارجی عربستانسعودی در قبال تروریسم تکفیری در عراق و سوریه، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین المللی، شماره30، سال 4،صص89-116.
- هدایتی‌شهیدانی، مهدی و مرادی کلارده، سجاد (1393). مؤلفه‌های مؤثر بر سیاست‌خارجی عربستانسعودی در قبال تروریسم تکفیری: تحلیلی چند سطحی، فصلنامه آفاق امنیت، سال 7، شماره 23، صص 229-255.
- ابوالقاسم، محمود (2014). الجبهه الاسلمیه السوریه: الاهداف و التحدیات، ملف الاهرام الاستراتیجی.
- الحاج، عبدالرحمن (2014). السلفیه و السلفیون فی سوریه: من الاصلاح الی الجهاد، فی کتاب الظاهره السلفیه، الدوحه: مرکز الجزیره للدراسات، صص 139-117.
- عثمان، طارق (2016). التحدی: داعش وارباک السیاسات الخارجیه، ضمن کتاب داعش و الجماعات القتالیه. بیروت: مرکز نماء للبحوث و الدراسات.
- Al Jazeera (2016). Al-Qaeda Leader in Syria speaks to Al Jazeera http://aljazeera.com.
- Hendrickson. D. (2003). The Lion and Lamb”, World Policy Journal, Vol. 20, No. 1.
- Dark, Edward (2013). Rise of Islamic Front a disaster for Syria http://al-monitor.com.
- Kamrava, Mehran (2012). Mediation and Saudi Foreign Policy http://geogetown.Edu.
- Lund, Aron (2013). Freedom fighters? Cannibals? The truth about Syria rebels http://independent.com.
- Rose, G. (1998). “Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy”, World Politics, No. 26.
- Sajadi, Amir (1993). Iran relation, With Saudi arabi, New Delhi; Strategic Analysis, Vol. 16, No. 6.
- Salame, Ghassan (1987). The foundations of the Arab state. London: Croom Helm.
- Sengupta, Kim (2015). Turkey and Saudi Arabia alarm the west by backing Islamist extremists the Americans had bombed in Syria.
- Zeline, Aaron (2013). Rebels Consolidating Strength in Syria: the Islamic Front http://washingtoninstitute.org
)