نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
چکیده
پژوهش حاضر در صدد برسی مؤلفه‌های بیداری اسلامی در عصر مشروطه در یکی از قصاید رضوی محمدتقی بهار است. (مسئله)؛ این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای (روش) سعی دارد به تبیین جایگاه قصاید رضوی (با مطالعه موردی قصیدۀ رضوی بهار) در بیداری اسلامی عصر مشروطه بپردازد. برایند تحقیق حاکی از آن است که بهار از جمله شاعران متعهد عصر مشروطه است که در اشعار خود از مفاهیم پایداری بهرۀ فراوانی در بیداری اسلامی عصر مشروطه برده است. یکی از قصاید مهم بهار، قصیده‌ای رضوی با مطلع «بوی خون ای باد از طوس سوی یثرب بر» است که در آن مؤلفه‌های پایداری و بیداری بسیار گسترده است. این قصیده شامل عناصر افشای ظلم و هویّت ظالم، بیان مظلومیّت مردم، تمسّک به پیامبر(ص) و امام رضا (ع)، ستایش آزادی و آزادی‌خواهان، نفی استعمار خارجی و اختناق داخلی، سعی در آگاهی مردم و توجه به جایگاه رهبران و آزادی‌خواهان است. بهار با استعانت از عناصر دینی و مذهبی در این قصیده، عموم مردم را از جنایات استعمار و استبداد در عصر خود آگاه می‌کند و به معنای دقیق کلمه در صدد تحقق بیداری اسلامی در عصر مشروطه است. (یافته‌ها).
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Razavi ode of Bahar, manifestation of Islamic awakening in the constitutional era
نویسنده [English]
- Zahra Jamshidi
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University, sabzevar. Iran
چکیده [English]
The present study seeks to investigate the components of Islamic awakening in the constitutional era in one of the Razavi poems of Bahar (issue). This article tries to explain the position of Razavi odes (by case study of Razavi ode Bahar) in the Islamic awakening of the constitutional era by using descriptive-analytical method and using library resources (method). The result of the research indicates that Bahar is one committed poets of constitutional era who has benefited a lot from the concepts of stability in the Islamic awakening of the constitutional era in poems. One of important poems of Bahar is a Razavi poem with the knowledge of "the smell of the blood of the wind from Tus towards Yathrib", in which the components of stability and awakening are very wide. This poem includes the elements of exposing oppression and the identity of the oppressor, expressing the oppression of the people, adhering to the Prophet and Imam Reza, praising freedom and libertarians, denying foreign colonialism and internal oppression, trying to make people aware and paying attention to leaders and libertarians. By using religious elements in this poem, Bahar informs the public about the crimes of colonialism and tyranny in its time, and in the strict sense of the word, seeks to realize the Islamic awakening in the constitutional era (Results).
کلیدواژه‌ها [English]
- Sustainability Literature
- Islamic Awakening
- Constitutional era
- Razavi Ode
- Mohammad Taghi Bahar
- آرین پور، یحیی (۱۳۸۲). از صبا تا نیما (تاریخ ۱۵۰ سال ادب فارسی)، چاپ هشتم. تهران: انتشارات زوار.
- آیینه‌وند، صادق (۱۳۷۲). پژوهش‌هایی در تاریخ و ادب، تهران: نشر اطلاعات.
- الحسین، قصی (۱۹۷۲). الموت و الحیاة فی شعر المقاومة، بیروت: دار الرائد العربی.
- بهار، محمدتقی (۱۳۸۷). دیوان ملک الشّعرای بهار، تهران: انتشارات نگاه.
- رسول‌نیا، امیرحسین و مریم آقاجانی (۱۳۹۲). مبارزه و پایداری در شعر بدر شاکر سیّاب (با تکیه بر شعر انشوده المطر)، نشریهٔ ادبیات پایداری، سال چهارم، شمارهٔ هشتم، صص ۷۲-۵۱.
- روزبه، محمدرضا (۱۳۸۸). ادبیات معاصر ایران (شعر)، تهران: نشر روزگار.
- زند رحیمی، مینا، هدی هادی‌پور و حمیده کمالی مقدم (۱۳۹۹). بررسی انتقال مؤلفه‌های پایداری در فرایند ترجمه: مطالعهٔ موردی ترجمهٔ انگلیسی سعید سعیدپور از اشعار قیصر امین‌پور، دو فصلنامهٔ علمی مطالعات بیداری اسلامی، سال نهم شمارهٔ هجدهم، صص ۸۳-۶۵.
- سنگری، محمدرضا (۱۳۸۶). پرسه در سایهٔ خورشید، چاپ اوّل. تهران: لوح زرین.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۸۷). ادوار شعر فارسی (از آغاز مشروطیت تا سقوط سلطنت)، چاپ چهارم. تهران: انتشارات سخن.
- شکری، غالی (۱۹۷۹). ادب المقاومة، بیروت: دار الآفاق الجدیدة.
- عابدی، کامیار (۱۳۷۶). به یاد میهن، چاپ اوّل، تهران: نشر ثالث.
- عرفانی، عبدالحمید (۱۳۵۵). شرح احوال و آثار ملک‌الشعرای بهار، چاپ اوّل، تهران: مرکز انتشارات ابن‌سینا.
- قانونی، حمیدرضا و پروین غلامحسینی (۱۳۹۶). بررسی و تحلیل انتقاد و اعتراض اشعار شاعران پایداری (مقاومت) (با تکیه‌بر اشعار ملک‌الشعرای بهار)، دومین همایش ملی بازشناسی مشاهیر و مفاخر خراسان در ادب پارسی.
- کاظم خانلو، ناصر، زهرا سرداری و افسانه رسولی (۱۳۹۴). ادب پایداری و مقاومت در اشعار ملک‌الشعرای بهار، اولین همایش ملی علوم انسانی اسلامی.
- کاکایی، عبدالجبار (۱۳۸۰). بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان، چاپ اوّل، تهران: انتشارات پالیزان.
- گلبن، محمد، (۱۳۸۴). سید حسن کاشانی و روزنامهٔ حبل‌المتین و محاکمهٔ او، نشریهٔ پیک نور، دورهٔ ۳، شمارهٔ ۵، صص ۸۰-۷۳.
- محسنی، علی‌اکبر (۱۳۹۰). نشانه‌های استبداد از منظر شعر نزار قبانی، نشریهٔ ادبیات پایداری، دورهٔ ۳، شمارهٔ ۵ – ۶، صص ۴۵۱-۴۲۹.
- محسنی گردکوهی، فاطمه و جواد جرنگیان (۱۳۹۷). بررسی تطبیقی سیمای پایداری در اشعار ملک‌الشعرای بهار و محمد الفیتوری، سیزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی.
- مدرّس رضوی، محمدتقی (۱۳۷۸). سالشمار وقایع مشهد در قرن‌های پنجم تا سیزدهم، چاپ اوّل، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
- مرادپور دهنوی، امیرحسین (۱۳۹۹). درآمدی بر مراحل بیداری اسلامی در جهان اسلام، دوفصلنامهٔ علمی مطالعات بیداری اسلامی، سال نهم، شمارهٔ هجدهم، صص ۱۱۱-۸۵.
- مقدس، حسین، حسنعلی نوروزی آزارکی و جواد کارخانه (۱۳۹۹). بررسی مهمترین مؤلفه‌های آموزه‌های دینی حوزهٔ ادبیات پایداری در اشعار انقلاب اسلامی، دوفصلنامهٔ علمی مطالعات بیداری اسلامی، سال نهم، شمارهٔ هجدهم. صص ۱۸۷-۱۶۵.
- معلوف، لویس (۱۳۸۰). المنجد فی اللغه، چاپ سی و هفتم، قم: ذوی القربی.
- معین، محمد (۱۳۴۵). فرهنگ فارسی ج ۵، تهران: انتشارات امیر کبیر.
- مهرآوران، محمود (۱۳۸۹). شور و شعور در آیینه بررسی تأثیر انقلاب اسلامی بر شعر فارسی، فصلنامهٔ علمی – پژوهشیِ مطالعات انقلاب اسلامی، سال هفتم، شمارهٔ ۲۲، صص ۱۲۶-۱۰۱.
- نصرتی، عبدالله (۱۳۷۹). یاد آر ز شمع مرده یاد آر (تحلیل اجتماعی شعر مشروطیت)، چاپ اوّل، همدان: انتشارات مفتون همدانی.
- واشقانی فراهانی، ابراهیم و رضا تواضعی (۱۳۹۶). بررسی تطبیقی جلوه‌های پایداری در شعر ملک الشّعرای بهار و امل دنقل، ادبیات تطبیقی، سال نهم، شمارهٔ ۱۶، صص ۲۵۵-۲۳۵.
)