نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی در اسلام,،گروه علوم سیاسی،واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد،ایران.
2 استادیار،گروه علوم سیاسی،واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد،ایران.
چکیده
طرح «ایده رؤیاهای رسولانه» توسط عبدالکریم سروش موجب مناقشاتی در جامعه علمی شده است. این ایده آثار و تبعاتی در حوزه‌های مطالعاتی مختلف ازجمله مطالعات بیداری اسلامی دارد. نوشتار حاضر به پیامدهای آن بر حوزه مطالعات بیداری اسلامی می پردازد. (مسئله) مقاله حاضر با روش تحلیلی انتقادی مبتنی بر آیات قرآن کریم به بررسی این ایده مطرح‌شده می‌پردازد (روش). ازآنجایی‌که اندیشه سروش در پی نفی اعجاز بیانی قرآن و قداست‌زدایی از این کتاب مقدس است، مقدمات و فرضیات اندیشه وی با دلالت‌های معتبر و مستدل قرآنی قابل نقد است. یافته‌ها حاکی از آن است که اگرچه ممکن است نظریات سروش اثراتی مانند عرفی‌سازی دینی و نشر عقلانیت مدرن در جهت تقدس‌زدایی از دین و کتاب مقدس را داشته باشد، ولی قرآن به‌عنوان منادی حقیقی بیداری اسلامی همواره مسلمانان را در جهت صحیح هدایت کرده و از انحراف مصون می‌دارد (یافته‌ها)
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Critique and Analysis of the Theory of Quranic Dream and Revelation from the Viewpoint of Abdolkarim Soroush and Its Consequences on the Field of Studies of Muslim Political Awakening
نویسندگان [English]
- Mohamad Jafar Ariannezhad 1
- Aliasghar Davoudi 2
- Saeed Gazerani 2
1 PhD Student in Political Thought in Islam, Department of Political Science, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
چکیده [English]
Abdul Karim Soroush's "Ideas of Apostolic Dreams" project has caused controversy in the scientific community. This idea has implications for various fields of study, including Islamic awakening studies. The present article deals with its implications for the field of Islamic awakening studies. (Problem) The present article examines this idea with a critical analytical method based on the verses of the Holy Quran (Method). Since Soroush's thought seeks to deny the expressive miracle of the Qur'an and desecrate this holy book, the premises and hypotheses of his thought can be criticized with valid and reasoned Qur'anic implications. The findings suggest that although Soroush's theories may have effects such as religious secularization and the spread of modern rationality in order to desecrate religion and the Qur'an as a true harbinger of the Islamic awakening, has always guided Muslims in the right direction and protected them from deviation. (Results)
کلیدواژه‌ها [English]
- Holy Quran
- Theory of Revelation Dreaming
- Abdul Karim Soroush
- Islamic Awakening Studies
- Critique of the Apostolic Dream
2. بابایی، محمدباقر (۱۳۹۷). هدایت و رهبری از دیدگاه قرآن و راهبردهای آن، مدیریت اسلامی، سال بیست و ششم، شماره ۱، صص ۱۰۵-۶۱.
3. بازرگان، عبدالعلی، ده نکته در نقد نظریه رؤیاهای رسولانه عبدالکریم سروش، سایت اینتزنتی بی‌بی‌سی فارسی، قابل دسترسی در:https://www.bbc.com/persian.
4. بهشتی، احمد، نجاتی، محمد، قهرمانی فرد، محمدتقی (۱۳۹۴). گذر از تفسیر به تعبیر؛ جواز یا عدم جواز، قبسات، شماره ۷۵، صص ۲۲-۶.
5. جامی، مهدی، پیامبر و پیغامِ سروش؛ آیا قرآن را می‌توان به خواب‌نامه فروکاست؟، سایت خبری زیتون، قابل دسترسی در: https://www.zeitoons.com.
6. جانیپور، محمد، لطفی، سید مهدی (۱۳۹۴). نقش آیات اخلاقی قرآن کریم در تدوین نظام هدایت فردی و اجتماعی، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال دوازدهم، شماره ۲، صص ۵۳-۲۸.
7. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۷). دین شناسی، قم: نشر اسراء.
8. ربانی‌گلپایگانی، علی (۱۳۹۱). وحی شناسی، قم: رائد.
9. زینی، هادی، مهری، اصغر (۱۳۹۸). بررسی و تحلیل پارادایم اساسی قرآن در بیداری اسلامی با تأکید بر نظر قرآن‌پژوهان معاصر، مطالعات بیداری اسلامی، سال هشتم، شماره ۱۵، صص ۵۲-۳۲.
10. ساجدی، ابولفضل، ساجدی، حامد (۱۳۹۴). رؤیاانگاری وحی؛ نقدی بر آراء دکتر سروش، معرفت کلامی، سال ششم، شماره ۱، صص ۵۴-۳۱.
11. سروش، عبدالکریم (۱۳۷۷). قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران: صراط.
12. سروش، عبدالکریم (۱۳۸۳). بسط تجربه نبوی، تهران: صراط.
13. سروش، عبدالکریم (۱۳۹۷). کلام محمد، رؤیای محمد، تهران: صراط.
14. سروش، عبدالکریم، مقالات محمد راوی رؤیاهای رسولانه، مقاله‌های ۱ و ۲، قابل دسترسی در: www.dinonline.com.
15. سروش، عبدالکریم، محمد راوی رؤیاهای رسولانه، مقالات ۱ تا ۴، قابل دسترسی در: www.drsoroush.com.
16. شجاعی‌زند، علیرضا (۱۳۸۱). عرفی شدن در تجربه اسلامی و مسیحی، تهران: بارز.
17. شفیعی، فریده (۱۳۸۸). وحیانیت الفاظ و آموزه‌های قرآن کریم، کتاب نقد، شماره ۴۹، صص ۱۱۹-۹۳.
18. صادقی، هادی، حبیبی سی‌سرا، مرتضی، علیمردی محمد مهدی (۱۳۹۶). وحی و رؤیا: بررسی و نقد تئوری رؤیای رسولانه، آیین حکمت، سال نهم، شماره، ۳۱، صص ۵۲-۲۹.
19. طباطبائی، محمد حسین (۱۳۷۵). قرآن در اسلام، قم: جامعه مدرسین.
20. طباطبائی، محمد حسین (۱۳۷۱). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان.
21. عباسی، ولی‌الله (۱۳۸۳). نواندیشی دینی ماعصر و احیاگری، سروش اندیشه، شماره ۱۰، صص ۱۳۰-۱۰۶.
22. فصیحی، امان الله (۱۳۸۶). روشنفکران دینی و عرفی شدن در سپهر دین، فصلنامه علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، شماره ۳۷، صص ۴۴-۱۱.
23. کشیشیان، گارینه (۱۳۹۹). تأثیر گفتمان امام خمینی بر بیداری اسلامی، مطالعات بیداری اسلامی، دوره نهم، شماره ۱، ص ۲۲۰-۲۶۰.
24. گراوند، نجمیه، مروتی، سهراب (۱۳۹۶). مبانی نظری اقتدار در قرآن با رویکردی بر دیدگاههای امام خمینی (ره) درباره بیداری اسلامی در ایران، مطالعات بیداری اسلامی، سال ششم، شماره ۱۱، ص ۱۰۶-۱۲۰.
25. محدثین، جواد، نقدی بر نظریه رؤیاهای رسولانه عبدالکریم سروش، سایت اینترنتی بی‌بی‌سی فارسی، قابل دسترسی در: https://www.bbc.com/persian.
26. مطلبی، مسعود (۱۳۹۹). نظریه بیداری اسلامی و نظریه‌های رقیب استتنتاج بهترین تبیین در تحلیل تحولات عربی، مطالعات بیداری اسلامی، سال نهم، شماره ۱، صص ۸۳-۱۰۹.
27. میرخلیلی، سیدجواد، ملکوتیان، مصطفی (۱۳۹۹). رفتارشناسی سیاسی روحانیت در مواجه با چالش‌های بیداری اسلامی: با تأکید بر دیدگاه مقام معظم رهبری، مطالعات بیداری اسلامی، سال نهم، شماره ۱۸، صص ۳۲۵-۳۰۷.
28. نباتیان، محمد اسماعیل (۱۴۰۰). گفتمان انقلاب اسلامی و مواجه با چالش بدیل‌سازی، مطالعات بیداری اسلامی، سال دهم، شماره ۱، صص ۲۹-۷.
29. نجاتی، محمد (۱۳۹۳). رؤیاانگاری وحی، لوازم و پیامدها، عقل و دین، مؤسسه نورالثقلین، سال ششم، شماره ۱۱، صص ۱۶۰-۱۲۹.
30. نوری‌گلجایی، عبدالله (1396). چالش‌های سیاسی بیداری اسلامی در جهان اسلام و راهبردهای تدافعی در مقابله با آن از منظر مقام معظم رهبری، مطالعات بیداری اسلامی، سال ششم، شماره ۱۲، ص ۱۲-۱۳.
31. یوسفی، محمدرضا، رضایی‌اصفهانی، محمدعلی (۱۳۹۲). اهداف بیداری اسلامی از منظر قرآن کریم، مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم، شماره ۳۳، صص ۲۶-۹.
)