نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشکده حقوق والهیات، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.

2 دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.

چکیده

مجموعه امنیتی خاورمیانه یک مجموعه امنیتی خاص و پیچیده است و در دل آن ائتلاف‌هایی وجود دارند که به دلایل مختلف سیاسی، نظامی، امنیتی و ایدئولوژیک دچار اختلاف هستند. هدف اصلی پژوهش بازشناسی مجموعه امنیتی خاورمیانه با تأکید بر چیستی و چگونگی ائتلاف‌های سازنده با نگاهی ویژه‌بر وضعیت نقش‌آفرینی ائتلاف محور مقاومت است. (هدف) بر این اساس پرسش‌های اصلی این پژوهش بدین گونه است که چه ائتلاف‌هایی در مجموعه امنیتی خاورمیانه وجود دارند؟ و ائتلاف محور مقاومت چگونه در مناسبات امنیتی مجموعه خاورمیانه نقش‌آفرینی کرده است؟ (مسئله) برمبنای روش تحلیلی – توصیفی (روش) فرضیه‌های مقاله مبتنی بر آن است که ائتلاف‌های مجموعه امنیتی خاورمیانه با یکدیگر تعامل ندارند، همگن نیستند و مدام یکدیگر را تهدید می‌کنند. ثانیاً محور مقاومت با اثرگذاری مثبت در هر یک از تحولات جریان ساز خاورمیانه زمینه‌ساز کسب اعتبار امنیتی – سیاسی برای خود بوده است.(فرضیه) یافته‌های پژوهشی حاکی از شناسایی سه ائتلاف عمده در مجموعه امنیتی خاورمیانه شامل: ۱) ائتلاف محور مقاومت ۲) ائتلاف بلوک سنی ۳) ائتلاف دفاکتو عبری - عربی است. نهایتاً در خصوص محور مقاومت باید گفت که این ائتلاف به دلیل تأثیرگذاری مثبت در هر یک از تحولات اخیر خاورمیانه منافع مدنظر خود را تأمین نموده و در آرایش سیاسی – امنیتی مجموعه تأثیر شگرفی نهاده است. (یافته‌ها)

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Middle East security complex and recognizing coalitions and threats (with emphasis on the role of the resistance-centered coalition in the relations of that complex)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Askari Kermani 1
  • Hosein Moein Abadi Bidgoli 2

1 Master student of political science,, Faculty of law and theology, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran

2 PhD in Political Science,, Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran.

چکیده [English]

The Middle East security complex is a special and complex security complex, and at its heart there are coalitions that are divided for various political, military, security and ideological reasons. The main purpose of this study is to identify the Middle East security complex by emphasizing what and how constructive alliances with a special focus on the role of the resistance-oriented coalition.(objective) What alliances are there in the Middle East security complex? And how has the Resistance Coalition played a role in the security relations of the Middle East?(problem) Based on the Analytical-Descriptive Method.(method) The hypotheses of the article are based on the fact that the alliances of the Middle East security complex do not interact with each other, are not homogeneous and constantly threaten each other. the axis of resistance with a positive impact on each of the developments in the Middle East has been the basis for gaining security-political credibility for itself. (hypothesis) Research findings indicate the identification of three major coalitions in the Middle East security complex. Finally, regarding the axis of resistance, it should be said that this coalition, due to its positive impact on each of the recent developments in the Middle East, has provided its intended interests and has had a tremendous impact on the political-security arrangement.(findings)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Middle East
  • Security complex
  • Coalition
  • Threat
  • Axis of resistance
    1. میرعرب، مهرداد (1379). نیم نگاهی به مفهوم امنیت، فصلنامه علمی – پژوهشی دانشگاه باقر العلوم (ع)، دوره 3، شماره نهم، صفحات 142-133.
    2. مختاری، مجید (1381). گفتمان امنیت ملی: جهانی شدن، تهران: مؤسسه مطالعات سیاسی فرهنگی اندیشه ناب چاپ 1، جلد 1.
    3. عبدالله خانی، علی (1387). تهدیدات امنیت ملی (شناخت و روش)، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی معاصر تهران، چاپ 1.
    4. ماندل، رابرت (1377). چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ 3.
    5. تریف، تری و کرافت، استیوارت و مورگان، پاتریک و جیمز، لوسی (1384). مطالعات امنیتی نوین، ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، چاپ 1.
    6. قاسمی، بهزاد (1396). ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی، فصلنامه آفاق امنیت، دوره 11، شماره 38، صفحات 34- 5.
    7. بوران، باری (1378). مردم، دولت‌ها و هراس، مترجم پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ 1.
    8. کرمی، جهانگیر (1380). تأثیر محیط امنیتی منطقه‌ای بر سیاست دفاعی دولت‌ها، سیاست دفاعی، دوره 10، شماره 34، صفحات 72-47.
    9. اختیاری امیری، رضا و رشیدی، احمد و سلطانیان، عبدالله (1399). ائتلاف دوفاکتوی عبری – عربی و امنیت ملی ج. ا ایران، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره 9، شماره 1، صفحات 125-101.
    10. عباسی، مجید و حبیبی، سید مهدی و پارسا، سارا (1392). نظریه موازنه تهدید: دلایل ساختاری شکل‌گیری و گسترش اسلام سیاسی و مقاومت اسلامی در خاورمیانه، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 24، صفحات 136-115.
    11. سازمند، بهاره و جوکار، مهدی (1395). مجموعه امنیتی منطقه‌ای، پویش‌ها و الگوهای روابط کشورهای حوزه خلیج‌فارس، فصلنامه ژئوپلیتیک، دوره 12، شماره 2، صفحات 171-151.
    12. سورتچی، محمد رضا (1392). بررسی نقش جمهوری اسلامی ایران بر امنیت منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای، مجله سیاست دفاعی، دوره 22، شماره 85، صفحات 1-31.
    13. احمدزاده، داوود و برزگر، کیهان و احمدی، حمید و اطهری مریان، اسدالله (1398). سناریوهای بدیل جمهوری اسلامی ایران در تقابل با ائتلاف‌سازی منطقه‌ای عربستان در میان کشورهای عربی، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی، دوره 7، شماره 40، صفحات 22-1.
    14. سهرابی، محمد و جنتی، احسان (1394). اولویت‌های سیاست خارجی و امنیتی اسرائیل در فضای نوین منطقه‌ای، پژوهشنامه روابط بین الملل، دوره 8، شماره 31، صفحات 174-141.
    15. نیاکوئی، سید امیر (1392). بررسی بحران‌های سوریه و عراق در پرتو نظریه‌های امنیتی، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 2، شماره 1، صفحات 115-95.
    16. بوزان، باری و ویور، الی (1388). مناطق و قدرتها، ترجمه رحمان قهرمان پور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ 1.
    17. نیاکوئی، سید امیر و ستوده، علی اصغر (1394). تأثیر منازعات داخلی سوریه و عراق بر مجموعه امنیتی خاورمیانه، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره 4، شماره 15، صفحات 177-153.
    18. داداندیش، پروین و کوزه گر کالجی، ولی (1389). بررسی انتقادی نظریه مجموعه امنیتی منطقه‌ای با استفاده از محیط امنیتی قفقاز جنوبی، فصلنامه راهبرد، دوره 19، شماره 56، صفحات 107-73.
    19. قهرمان پور بناب، رحمان (1385). معرفی کتاب مناطق و قدرتها: ساختار امنیت بین الملل (باری بوزان و الی ویور)، فصلنامه امنیت، دوره 18، شماره 2، صفحات 192-185.
    20. صفوی، سید حمزه و نبوی، سید مهدی (1394).  تأثیر بحران سوریه بر مجموعه امنیتی منطقه غرب آسیا، فصلنامه منافع ملی، دوره 1، شماره 2، صفحات 33-51.
    21. منابع لاتین
    22. Buzan, Barry (1991). People, state and fear: An Agenda For International Security Studies In The Past Cold War Era, London, Harvester; wheat sherf Publication
    23. Reynolds, Julius D.A (2009). (An Empirical Application Of Regional Security Complex Theory: The Securitization Discourse iu Chinas Relations With Central Asia And Russia), Central Europea University. Available at; http://www.etd.cea.hu/2009/.pdf
    24. Buzan Barry and Ole Weaver (2003). Regions And Powers: The Structure Of International Security, Cambridge University Press
    25. Palonkorpi Mikko (2009). Energy Security And The Regional Security Complex Theory, Aleksanteri Instiude/ University Of Helsinki, Available at: http://busieco.samnet.sdu.uk/politics/nisa/papers/palonkorpi.pdf
    26. Fahlander Patrick (2011). Regional Security In The Persian Gulf Indications
    27. Soage Ana (2020). The Conservative-Resistance Camp: The Axis Of Resistance, In Book: The Regional Order in The Gulf Region and The Middle East (pp.95-129)
    28. Brian Katz (2018). Axis Rising, Irans Evolving Regional Strategy And Non-State Partnerships in The Middle East, CSIS: Center For Strategic & International Studies.
    29. Ewan Stein (2017). Ideological Codependency And Regional Order: Iran, Syria and The Axis Of Refusal, Published By Cambridge University Press.
    30. Takashi Sugio (2000). Redefinition Of Cooperative Security And Regional Security In The Asia- Pacific, NIDS Security Reports No1.
    31. Palonkorpi Mikko (2009). Energy Security And The Regional Security Complex Theory, Aleksanteri institute / University Of Helsinki.
    32. Liddel Hart, B.H (1987). Strategy: The Indirect Approach, 6 Edition, London: Faber, p.334.