نوع مقاله : مقاله ترویجی
نویسنده
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم تربیتی(برنامه ریزی آموزشی)، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران.
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی با توجه به ابعاد و مولفه های مسئله بیداری اسلامی انجام گرفته است. روش پژوهش، توصیفی شامل: تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی است. جامعه پژوهشی شامل دو بخش یعنی:متون مرتبط با ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی و سه عنوان کتاب درسی دوره ابتدایی (فارسی، تعلیمات اجتماعی و هدیه های آسمان) چاپ شده در سال تحصیلی ۱۴۰۰/۱۳۹۹می باشد.(مسئله) ابزارهای اندازه گیری فرم فیش برداری و سیاهه (چک لیست) تحلیل محتوا با استفاده از شاخص های آمار توصیفی هستند.(روش) در ادامه مشخص شد که مولفه های ظلم و استکبار ستیزی، آزادی خواهی و جلوگیری از پیامدهای نفوذ استعمار،انسجام، همگرایی و همبستگی اسلامی، معنویت گرایی و تقویت معرفت دینی، شهادت طلبی و میل به ایثار و جهاد در راه خدا، مقابله با رفتارهای خشونت طلبانه، باز تولید فرهنگ مقاومت و ایستادگی و ثبات قدم،تاکید بر حقوق مسلم انقلابیون و مسئله بیداری اسلامی و عدالت گرایی،حق گویی و حق گرایی قرار دارند.همچنین به ترتیب کتب هدیه های آسمان،فارسی و تعلیمات اجتماعی بیشترین فراوانی مربوط به ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی را شامل شده و پایه پنجم بیشترین تاکید را در این زمینه داشت. در پایان می توان گفت: محتوای کتب درسی از شناخت و آگاهی نسبتاً خوبی در زمینه های ظرفیت های بیداری اسلامی برخوردار بودند.(یافته)
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Content Analysis of Primary Education Textbooks from the Perspective of Attention to the Dimensions and Components of Islamic Awakening (Compiled in the academic year 2020/2021)
نویسنده [English]
- Mehdi Mirzaei
Graduate of Educational Sciences (Educational Planning), Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Iran.
چکیده [English]
The aim of this study was to analyze the content of elementary school textbooks according to the dimensions and components of the Islamic Awakening. The research community consists of two parts, namely: texts related to the dimensions and components of Islamic awakening and three titles of elementary school textbooks (Persian, social education and gifts of heaven) published in the academic year 1400/1499. (Introduction) The research method is descriptive, including: documentary analysis as well as content analysis and its approach is also applied to the tools of measuring the form of receipts and checklists (checklist) content analysis using descriptive statistics indicators. (Method) It was found that the components of oppression and arrogance, seeking freedom and preventing the consequences of colonial influence, cohesion, convergence and Islamic solidarity, spiritualism and strengthening religious knowledge, martyrdom and the desire for self-sacrifice and jihad in the way of God, confrontation With violent behaviors, reproduction of the culture of resistance and steadfastness, emphasis on the inalienable rights of revolutionaries and the issue of Islamic awakening and justice, truthfulness and righteousness are also found. Also, books of heavenly gifts, Persian and social teachings are the most abundant. It included the dimensions and components of the Islamic Awakening and the fifth grade had the most emphasis in this regard. Therefore, the content of textbooks had a relatively good knowledge and awareness in the field of Islamic awakening capacities.(Results)
کلیدواژه‌ها [English]
- content analysis
- Textbooks
- primary school
- Islamic Awakening
اخوان کاظمی، بهرام، مشتاقی، الله کرم (1391)، بیداری اسلامی و علل آن با تاکید بر نظرات مقام معظم رهبری، فصلنامه مطالعات جهان اسلام، سال اول، شماره1.
افتخاری، اصغر (۱۳۹۱)، بیداری اسلامی در نظر و عمل، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
انصاری، محمد حسین، محمدی، مصطفی (1394)، مولفه های اساسی بیداری اسلامی در اندیشه های سیاسی مقام معظم رهبری، اولین کنفرانس بین المللی نقش مدیریت انقلاب اسلامی در هندسه قدرت نظام جهانی( مدیریت، سیاست، اقتصاد، فرهنگ، امنیت، حسابداری).
پاک مهر، حمیده و همکاران (1395)، بررسی و تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی از حیث توجه به آموزه های انقلاب اسلامی ایران مبتنی بر نظرات شهید مطهری در کتاب پیرامون انقلاب اسلامی، دو فصلنامه علمی – پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، دانشکده علوم انسانی اسلامی و قدرت نرم دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع)، سال ششم، شماره 14.
حسینی، محمد تقی (۱۳۹۰)، بررسی نظریه بیداری اسلامی در مورد انقلاب های خاورمیانه، دوفصلنامه علمیپژوهشی جُستارهای سیاسی معاصر، دوره دوم، شماره ۲ (شماره پیاپی ۲).
خامنه ای، آیت الله سید علی (رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران)، (۱۳۹۱)، یازده گفتار پیرامون بیداری اسلامی، تهران، انتشارات موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
دهخدا، علی اکبر (1372)، لغت نامه ی دهخدا ( 16 جلدی)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
دیبایی صابر، محسن و همکاران (1389)، میزان درگیری برنامه درسی فارسی دوره ابتدایی (پایه سوم و چهارم) با مهارت های سواد خواندن بر اساس مطالعه بین المللی پرلز، فصلنامه نوآوری های آموزشی، سال نهم، شماره 36.
شفیعی، مصطفی (۱۳۹۱)، آسیب شناسی بیداری اسلامی از نگاه امام خمینی (ره)، تهران، انتشارات نهضت نرم افزاری.
شیرودی، مرتضی (1390)، بیداری اسلامی، چشم انداز آینده و هدایت آن، تهران، انتشارات مجمع تقریب مذاهب اسلامی.
صیادی نژاد، روح الله و همکاران (1392)، بازخوانی اندیشه بیداری اسلامی امام خمینی (ره) در اشعار مصطفی جمال الدین، دو فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال دوم، شماره 4.
غفاری هشجین، زاهد، علیزاده، قدسی (1391)، مولفه های بیداری اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، دو فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال اول، شماره 1.
میرشاه جعفری، ابراهیم و همکاران(۱۳۸۷)، تحقق وحدت و انسجام اسلامی در پرتو برنامه های درسی مدارس، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال هفتم، شماره ۱۵.
نجفی، حسن و همکاران (1393)، تببین ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی و تحلیل جایگاه آن در کتاب های درسی تاریخ دوره دوم متوسطه ایران، دو فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال سوم، شماره 6.
Cesari, J (2014), The Awakening of Muslim Democracy: Religion, Modernity, and the State, Cambridge University Press.
-Ghazi Jarrar, A (2014), Political Concepts in Jordanian Schools Curricula the Scientific and Literary Streams (Grades 11 and 12 th), Journal of Social and Behavioral Sciences, No.116. PP: 307315.
-Filin, N (2019), Concept of Islamic Awakening As Foreign Policy Doctrine of Iran, Conference: SCTCMG 2019Social and Cultural Transformation in the Context of Modern Globalism.
-Otterbeck, J (2005), What Is Reasonable to Demand? Islam in Swedish Textbooks, Journal of Ethnic and Migration Studies, 31(4), PP: 795812.
Lacriox, S (2011), Awakening Islam, Harvard University Press.
-Sasnal, P (2014), Myths and Legends: Modern History and Nationulistic Propaganda in Egyption Textbooks, The Polish Institute of International Affairs.
)