نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای، چین.
2 استادیار روابط بین الملل، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.
چکیده
منطقه غرب آسیا در دهه دوم قرن بیست‌ویک با تحولات و پویایی‌های جدیدی مواجه بوده است. ظهور بیداری اسلامی در منطقه نویدبخش شکل‌گیری نظم نوینی بوده است که با نظم مستقر تفاوت‌هایی چشمگیری دارد و بازیگران جدیدی در شکل‌گیری آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. شناخت مؤلفه‌های نظم پیشین و نظم در حال شکل‌گیری و جایگاه بیداری اسلامی در این تحولات از اهمیت زیادی برخوردار است. در این چارچوب، سؤال اصلی این پژوهش آن است که جایگاه و نقش بیداری اسلامی در شکل‌گیری نظم نوین منطقه‌ای در غرب آسیا چیست. یافته‌های این پژوهش که از تکنیک اسنادی و کتابخانه‌ای و از روش کیفی برای تحلیل داده‌ها بهره گرفته است نشان می دهد که بیداری اسلامی نقطه عطفی در تاریخ تحولات غرب آسیا به شمار می‌رود که در پی آن نظم پیشین در حال شکسته شدن و تبدیل به نظم جدیدی با مؤلفه‌های منطقه‌گرایی است. محور مقاومت نیز به‌عنوان نیرویی برآمده از درون، بازیگر اصلی در روند تحولات بوده است. در سوی مقابل قدرت‌های بیگانه نتوانسته‌اند نظم مطلوب خود را شکل دهند. انجام شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Rereading the Components of the Emerging New Order in the West Asian Region in the Light of the Islamic Awakening
نویسندگان [English]
- Amir Mohammad Esmaeili 1
- Mahdi Javdani Moghaddam 2
1 PhD Candidate, School of International Relations and Public Affairs, Shanghai International Studies University, China.
2 Assistant Professor of International Relations, Imam Sadegh (AS) University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
West Asia has experienced new developments since the beginning of 2010s. Spreading the Islamic Awakening in 2010 was a turning point in emergence of a new regional order in West Asia. This new order has significant differences compared to previous one, and new actors have been emerging around the region. Understanding the components of both previous and new order, as well as the place of Islamic Awakening in the regional developments is of great importance. This research examines the position and role of the Islamic Awakening in shaping the new regional order in West Asia. In this research, qualitative method has been used to analyze the information. This research concludes that the previous regional order is disappearing, while the new order with regionalism characteristics is appearing. Furthermore, the Axis of Resistance, as a transnational force in the region, has been one of the main players in the process of emerging the new order. Simultaneously, Western interventionist powers have not been successful in perusing their desired order.
کلیدواژه‌ها [English]
- Islamic Awakening
- The New Regional Order
- West Asia
- Axis of Resistance
- Iran
- اخوان کاظمی، بهرام (1373)، مروری بر روابط ایران و عربستان در دو دهه اخیر، تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
- ازغندی، علیرضا (1378)، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران 1320-135، تهران: سمت.
- الفی، محمدرضا (1390)، «پایداری و تداوم انقلاب اسلامی ایران در مواجهه با جنگ کرم آمریکا»، مجموعه مقالات همایش داخلی هفته پژوهش، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه.
- بصیری، محمدعلی و مجیدی، سید علی و موسوی، سید قائم (1396)، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات انقلاب اسلامی، سال چهاردهم، شماره ۴۸، صص 7-26.
- دوست محمدی، احمد و الغبان، محمد (1394)، «بیداری اسلامی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا و واکنش ایالات‌متحده نسبت به آن»، مطالعات انقلاب اسلامی، سال دوازدهم، شماره 41، صص 109-130.
- ساجدی، امیر (1394)، «جایگاه و کار ویژه‌های سکولاریسم در غرب و جهان اسلام»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره 11، شماره 31، صص 49-92.
- سیمبر، رضا (1387)، «ایران و منطقه‌گرایی در آسیای جنوب غربی: راهبردها و راهکارها در سیاست خارجی ایران»، پژوهش سیاست نظری (پژوهش علوم سیاسی)، دوره جدید، شماره 5.
- شمشادی، آخوند کاکا (1393)، «بیداری اسلامی ملت‌های مسلمان و تغییر رژیم در کشورهای عربی»، حبل‌المتین، مقاله 8، دوره سوم، شماره ششم، صص 111-126.
- شهابی، سهراب و عباسی، فهیمه (1395)، «جهانی‌شدن اقتصاد و ثبات رژیم‌های سیاسی در خاورمیانه عربی»، روابط خارجی، سال هشتم، زمستان ۱۳۹۵، شماره ۴، صص 177-202.
- صادقی، سید شمس‌الدین و لطفی، کامران (1394)، «تحلیل مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه»، جستارهای سیاسی معاصر، سال ششم، شماره 1، صص 73-94.
- رسولی ثانی آبادی، الهام (1392)، «بررسی تحولات انقلابی کشورهای عربی از منظر لیبرالیسم، سازه‌انگاری و نظریه انتقادی روابط بین‌الملل»، روابط خارجی، دوره 5، شماره 2، صص 221-243.
- فرجی راد، عبدالرضا و شاملو، رضا (1399) «واکاوی اهداف و اجزای طرح صلح ترامپ موسوم به معامله قرن و تأثیر آن بر جایگاه منطقه‌ای جبهه مقاومت»، سیاست و روابط بین‌الملل، سال چهارم، شماره 1، صص 249-278.
- فونتن، آندره (1366)، تاریخ جنگ سرد، ج 2، ترجمه هوشنگ مهدوی، تهران: نو.
- فیرحی، داوود (۱۳۷۹)، «رسانه‌ها و تحول فرهنگ سیاسی در خاورمیانه»، علوم سیاسی، شماره ۸، صص ۴۹-۷۲.
- گریفیتس، مارتین (1388)، دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان، مترجم: علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
- گوهری مقدم، ابوذر و بشیری لحاقی، میثم (1396)، «کاربست نظریات همگرایی در طراحی مدل همگرایی منطقه‌ای در حوزه همسایگی جمهوری اسلامی ایران»، دانش سیاسی، دوره 13، شماره 1، صص 71-98.
- لوئیس، برنارد (1378)، زبان سیاسی اسلام، ترجمه غلامرضا بهروز لک، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- محمدیان، حمید (1384)، «تنگناهای طرح خاورمیانه بزرگ»، راهبرد، شماره 35، صص 105-120.
- محمدی، علی (۱۳۸۶)، «مسئله‌ی کرد و نظم نوین بین‌الملل»، فصلنامه‌ی روژف، ش ۶ و ۷.
- مهربان، احمد (1387)، «جنگ علیه تروریسم و افزایش حملات انتحاری در عراق و افغانستان»، راهبرد، شماره 48، صص 31-56.
- واعظی، طیبه (1390)، «هویت در روابط بین‌الملل» در حمیرا مشیر زاده و نبی‌الله ابراهیمی (گردآورندگان) تحـول مفاهیم در روابط بین‌الملل، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، صص 303-332.
- هاکسلی، هامفری (۱۳۸۹)، تلفات مردم‌سالاری، ترجمه نادر هوشمندیار، هزاره‌ی سوم.
- Onuf, Nicholas (1989) World of our Making: Rules and Rule in social Theory and International Relations, Columbia, SC: University of South Carolina Press.
- Reus-Smit, Christian (2000) ‘Constructivism’, in Scott, Burchill, Richard; Devetak, Andrew; Linklater, Matthew; Paterson, Christian Reus-Smit; Jacqui, True, Theories of International Relations, London: Palgrave, pp. 209–230.
- Inbar, Efraim (2013) The Arab Spring, Democracy and Security: Domestic and International Ramifications, Routledge.
- Anderson, Tim (2020) Axis of Resistance: Towards an Independent Middle East, Clarity Press, Inc.
- Hinnebusch, Raymond A. & Ehteshami, Anoushiravan (2002) The Foreign Policies of Middle East States, Lynne Rienner Publishers.
- Cohen, Sam A. (2014) Future of the Middle East - United Pan-Arab States, AuthorHouse.
- Markakis, Dionysis (2015) US Democracy Promotion in the Middle East: The Pursuit of Hegemony, Routledge.
- Pomante, Michael J & Schraufnagel, Scot (2014) Historical Dictionary of the Barack Obama Administration, Rowman & Littlefield.
)