نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

بیداری اسلامی یکی از پدیده‌های چند دهه اخیر است که در کشورهای اسلامی اتفاق افتاده و تحولات بسیاری را در جوامع مسلمانان ایجاد نموده است. این تحول عظیم تحت تأثیر اندیشه‌های قوی و تأثیرگذار بوده است. یکی از این اندیشه‌های تأثیرگذار که موجب تحولات بسیاری در جهان گردید؛ اندیشه و گفتمان امام خمینی(ره) است. وی با رهبری یک انقلاب اسلامی و با تغییر حکومت ستمشاهی به جمهوری اسلامی و همچنین ده سال رهبری این جمهوری نوپا توانست تأثیرات بسیاری بر بیداری اسلامی در سایر نقاط دنیا و در بین کشورهای مسلمان و حتی کشورهای مستضعف غیرمسلمان داشته باشد. دراین مقاله گفتمان امام خمینی با بهره‌گیری از نظریه گفتمانی لاکلاو و موف ارزیابی شد. هدف مقاله بررسی چگونگی تأثیرگذاری اندیشه امام بر بیداری اسلامی بود؛ یافته‌ها حاکیست که امام با نقادی مدرنیته و تمدن جدید، و نیز با برجسته‌سازی تمدن ایرانی اسلامی، با تأکید بر مفاهیمی مانند استقلال، آزادی و اسلام ناب محمدی؛ و همچنین با حاشیه‌رانی تمدن مدرن غربی، با انتقاد از مدرنیته، انتقاد از عقلانیت ابزاری غربی و همچنین با انتقاد از مفهوم آزادی غربی، به حاشیه‌رانی این تمدن پرداخته و الگویی برای بیداری اسلامی و انقلابی برای سایر کشورها و ملت‌های مظلوم و ستمدیده جهان ترسیم نمودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Imam Khomeini's Discourse on the Islamic Awakening

نویسنده [English]

  • Garineh Keshishyan Siraki

Department of Political Science and International Relations, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Islamic awakening is one of the phenomena of recent decades that has occurred in Islamic countries and has caused many changes in Muslim societies. This great change has been influenced by strong and influential ideas. One of these influential ideas that caused many changes in the world; It is the thought and discourse of Imam Khomeini. With the leadership of an Islamic revolution and with the change of the oppressive government to the Islamic Republic, as well as the ten years of leadership of this fledgling republic, he was able to have many effects on the Islamic awakening in other parts of the world and among Muslims and even oppressed non-Muslims. In this article, Imam Khomeini's discourse was examined using Laclau and Moff's discourse theory and it was discussed how Imam criticized modernity and modern civilization, as well as highlighting Iranian Islamic civilization, emphasizing concepts such as independence, freedom and pure Muhammadan Islam; and also by marginalizing modern Western civilization, by criticizing modernity and Western instrumental rationality, and also by criticizing the concept of Western freedom, he has marginalized this civilization and is a model for Islamic and revolutionary awakening for other countries and nations, the oppressed depicted the world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Khomeini'
  • s discourse
  • Islamic awakening
  • Highlighting Iranian Islamic civilization
  • Critique of modernity
  • Critique of instrumental rationality
احمدی، بابک (1374)، مدرنیته و اندیشه انتقادی، تهران: نشر مرکز.
اختیاری امیری، رضا و دویت محمدی، حسین (1398)، «توسعه سیاسی؛ بحران مشروعیت و کارآمدی در ایران و حکمرانی خوب؟»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 10، پاییز، صص 123-91.
بالی چلندر، مختار (1384)، بررسی مفهوم قدرت از دیدگاه اندیشمندان مدرن و پست مدرن، پایان­نامه­ کارناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
بزرگی، وحید (1377)، دیدگاه ­های جدید در روابط بین­ الملل: تأویل شناسی، پسانوگرایی، نظریه انتقادی، تهران: نشر نی.
بشیریه، حسین (1376)، تاریخ اندیشه­ های سیاسی در قرن بیستم، مارکسیسم، تهران: نشر نی.
بشیریه، حسین (1380)، تاریخ اندیشه­ های سیاسی در قرن بیستم، لیبرالیسم و محافظه کاری، تهران: نشر نی.
بهرامی مقدم سجاد، حیدری، مهدیه (1397)، «بررسی فرآیند بیداری اسلامی در جهان اسلام در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، دوفصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال هفتم، شماره 13، بهار و تابستان، صص 133- 111.
جهانگیر، کیامرث، ملکی، حسن (1394)، «بیداری اسلامی، ریشه­ها و زمینه­ها»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 45، شماره 2، تابستان، صص 310-289.
چالمرز، آلن، اف (1370)، چیستی علم، سعید زیباکلام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
چیلکوت، رونالد (1377)، نظریه ­های سیاست مقایسه­ای، ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
حجازی، سیدنصراله و  وحید بهرامی (1398)، «کاربست روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف در رشته علوم سیاسی»، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، سال 25، شماره 99، تابستان، صص 1-18.
حسنی، محمدحسن (1378)، نوسازی جامعه از دیدگاه امام خمینی، تهران: نشر عروج.
طلیعه انقلاب اسلامی (1362)، [مصاحبه­ های امام خمینی در نجف، پاریس و قم]، تهران: مرکز نشر دانشگاهی و ستاد انقلاب فرهنگی.
قجری، عاطفه (1382)، نقد عقلانیت مدرن از دیدگاه اندیشمندان مکتب فرانکفورت، پایان­نامه کارشناسی ارشد،  دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
کشیشیان سیرکی، گارینه (1388)، مطالعه تطبیقی مفهوم مشروعیت سیاسی در اندیشه­ های امام خمینی(ره) و یورگن هابرماس، رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
کشیشیان سیرکی، گارینه (1396)، از مشروعیت سیاسی تا نقد مدرنیته، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام و نشر عروج.
گراوند، مجتبی، سوری ایرج (1397)، «بازتفسیر هویت اسلامی در گفتمان سیاسی امام خمینی(ره) بیداری جامعه و وقوع انقلاب اسلامی، دوفصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، سال هفتم، شماره 13، بهار و تابستان، صص 38 – 7.
گنجی، اکبر (1375)، سنت، مدرنیته و پست مدرن، تهران: انتشارات صراط.
محمودی، اعظم (1398)، «بررسی جنبش­های بیداری اسلامی با رویکرد آسیب شناسانه»، دوفصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، دوره هشتم، شماره 16، پاییز و زمستان.
مقدمی، محمدتقی (1390)، «نظریۀ تحلیل گفتمان لاکلا و موف و نقد آن»، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم، شماره دوم، بهار، صص 124-91.
ملکوتیان، مصطفی (1391)، «بیداری اسلامی و راه­های تداوم آن(با بهره­گیری از تجربیات انقلاب اسلامی)»، پژوهش­های انقلاب اسلامی، دوره 1، شماره 2، صص 172-151.
موسوی خمینی، امام روح­اللـه (1362)، طلب و اراده، احمد فهری، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
موسوی خمینی، امام روح­اللـه (1378)، صحیفه امام، دوره 22 جلدی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام.
میرزازاده، فرامرز (1393)، «اندیشه انتقادی و بیداری اسلامی»، فصلنامه سیاست، دوره 44، شماره 4، زمستان، صص 741-723.
وفائی، خسرو (1393)، «توسعه سیاسی و سیاست مدرن: آسیب‌ها و چالش‌های توسعه سیاسی در ایران معاصر، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال دهم، شماره 29، صص 90- 75.
هزاوه­ای، سیدمرتضی (1391)، «انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی و آینده اسلام سیاسی در منطقه»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، دوره 2، شماره 4، پیاپی 4، پاییز، صص 143-113.
هوارث، دیوید (1377)، «نظریه گفتمان»، ترجمه علی اصغر سلطانی، فصلنامه علوم سیاسی،  سال اول، شماره دوم، پاییز، صص 156-183.
هوارث، دیوید (1397)، نظریه گفتمان، ترجمه احمد صبوری، تهران: انتشارات آشیان.
Howarth, D (2000). Discourse. Open University Press. 9780335200719
Howarth, D., Norval, AJ. and Stavrakakis, Y (2000). Discourse Theory and Political Analysis Identities, Hegemonies and Social Change. Manchester University Press. 0719056640. 9780719056642
Howarth, DR. (2013). Poststructuralism and After. Palgrave Macmillan UK. 9781349443215
Howarth, D (2014). Ernesto Laclau: Post-Marxism, Populism, and Critique. Routledge Taylor & Francis. 978-0-415-87087-0
Roderick, Rick (1986). Habermas and the Foundations of Critical Theory, Duke University Press