نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران

چکیده

نوشتار حاضر با هدف بررسی نوع و علل تحولات، تغییرات و دگردیسی آشکار در ایده ها و بنیان های ارزشی جنبش النهضه تونس در ابعاد نظری و عملی از اسلام گرایی در مبارزه قبل از انقلاب 2010 یاسمن تا ورود به عرصه عملی سیاست و حکمرانی سکولار در این کشور به رشته تحریردرآمده است. چرایی و چگونی تبدیل شدن جنبش النهضه به حزبی وطن محور و سکولار پس از انقلاب تونس اصلی ترین سوالی است که تحقیق حاضر با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی قصد پاسخگویی به آن دارد. نتایج و یافته های تحقیق نشان می دهد جنبش النهضه به رهبری راشد الغنوشی به رغم اسلام گرایی در فرایند بیداری اسلامی در شمال آفریقا و بعد از موفقیت در انقلاب یاسمن، به جهت محافظه کاری ناشی از تجربه عملی حکومت داری، از یکسو دستخوش تحولات نظری و عملی در زمینه های ایدئولوژیکی– سیاسی و مولفه های هویتی شده است و از سوی دیگر به جهت این تغییرات و دگردیسی، ضمن فاصله و جدایی از آرمان جنبش فراگیر اخوان المسلیمن به سمت دموکراسی سکولار و اتخاذ رویکرد پایبندی حداقلی به ارزش ها و اصول اسلامی و تبدیل شدن به یک حزب سیاسی وطن محور و سکولار گرایش پیدا کرده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ennahdha and the Process of Islamic Awakening in Tunisia from Islamism in the Struggle to the Practical Experience of Governance

نویسنده [English]

  • Ali Darabi

Deputy Minister of Provincial Affairs / Radio and Television Organization

چکیده [English]

The present article aims to investigate the type and causes of changes and overt transformations in the ideas and values of the Tunisian Ennahda movement in the theoretical and practical dimensions of Islamism in the struggle before the Yasman 2010 revolution to enter the practical realm of politics and secular rule in this country. Has entered the field of writing.The field of writing has come. Why and how the Ennahda movement became a patriotic party after the Tunisian revolution is the main question that the present study intends to answer using a descriptive-analytical method. The results of the study show that the Ennahda movement led by Rashid al-Ghannouchi, in spite of revolutionary idealism in the process of Islamic awakening in North Africa and after the success of the Yasman Revolution, underwent changes due to conservatism due to practical governance experience. Theoretical and practical developments in ideological-political fields and identity components have been made. On the other hand, due to these changes and metamorphosis, while distancing and separating from the ideals of the Muslim Brotherhood movement towards secular democracy and distance from Isl

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ennahdha
  • Muslim Brotherhood (al-Ikhwān al-Muslimūn)
  • Islamic Awakening
  • Yasman Revolution
  • Revolutionary Idealism
  • Practical Governance Experience
اسعدی، مرتضی (1375)، «باردو»، دانشنامه جهان اسلام وابسته به بنیاد دائره المعارف اسلامی، ج1، چاپ دوم.
آجیلی، هادی و بیکی، مهدی (1395)، «واکاوی دگردیسی سیاسی جنبش اسلام گرای اخوان المسلمین تونس (النهضه )»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، شماره 6، صص 28-1.
برومند اعلم، عباس (1389)، «اسلام گرایی در تونس: نوگرایی در اندیشه و نخبه گرایی در سازمان»، زمانه، شماره 96، بهمن، صص25-24.
بورجا، فرانسوا (1397)، اسلام سیاسی؛ نگاهی به تاریخ و اندیشه حرکت النهضه تونس، ترجمه سید هادی خسروشاهی، قم: موسسه بوستان کتاب.
حسنی، محمد تقی (1390)، «بررسی نظریة بیداری اسلامی درمورد انقلاب های خاورمیانه»، جستارهای سیاسی معاصر، سال دوم، شمارة دوم، پاییز و زمستان، صص 37-19.
حسنی، محمد تقی (1390)، «بررسی نظریة بیداری اسلامی درمورد انقلاب های خاورمیانه»، جستارهای سیاسی معاصر، سال دوم، شمارة دوم، پاییز و زمستان 1390 ، صص 37-19.
خامنه ای، آیت الله العظمی سید علی (1390)، بیانات در اجلاس بین المللی بیداری اسلامی، 26 شهریور ماه.
دارابی، علی (1395)، «رسانه های ارتباطی نوین و تاثیر آن بر فرایند بیداری اسلامی در انقلاب تونس»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره پیاپی ۱۹، تابستان، صص80-55.
ذاکری، سید قاسم (1395)، «النهضه حرکت از ساحت ایدئولوژی به حرکت سیاسی»، گفت و گو با دیپلماسی ایرانی، کد : ۱۹۵۹۶۴۵، 24 خردادماه مندرج در http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/1959645/
ذوالفقاری، محمد (1390)، «بازخوانی اسلام سیاسی در تونس»، جریان شناسی دینی معرفتی در عرصه بین الملل، شماره 6، بهار، صص 52-15.
شبکه العالم (1393)، پیروزی حزب نداء تونس با کسب 85 کرسی، پنج‌شنبه 8 آبان ماه، مندرج در
https://fa.alalamtv.net/news/1644679/
صالحی، حمید (1393)، «موج سوم النهضه از منظر بیداری اسلامی و احیای هویت دینی»، فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست، شماره 11، زمستان، صص101-87.
عالم، عبدالرحمن (1382)، بنیادهای علم سیاست، چاپ دهم، تهران: نشر نی.
عبدالی، زانیار و خضر سوری، ایوب (1395)، «راشد الغنوشی و مردم سالاری دینی»، پژوهش ملل، شماره 12، آذر، صص42-27.
عربشاهی، محمد (1395)، «النهضه؛ عبور از اسلام اخوانی؛ نگاهی به ماهیت و دلایل تحول حرکت اسلامی در تونس»، روزنامه اعتماد، شماره 3541 چهارشنبه ۱۲ خردادماه، مندرج در
http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/45158/
علانی، اعلیه (1396)، اسلام‌گرایان تونس از معارضه تا حکومت (پیدایش، تحول و افقهای پیش رو)، ترجمه محمد عربشاهی، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
غنوشی، راشد (۱۳۸۱)، آزادیهای عمومی در حکومت اسلامی، ترجمه حسین صابری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
غنوشی، راشد (۱۳۹۲)، راه حل دموکراتیک برای جنبشهای اسلامی، ترجمه سیدهادی خسروشاهی، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
غنوشی، راشد (۱۳۹۰)، مصاحبه سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح ایران، تاریخ بازیابی: http://www.islahweb.org/content/2011/11/4579
قاسمی آرانی، ابوذر (1392)، «امام خمینی و بیداری اسلامی»، فصلنامه حبل المتین، دوره دوم، شماره دوم، بهار ، صص 143 – 128.
قاسمی، مصطفی (1397)، «تجربه حکومت‌داری حزب عدالت و توسعه ترکیه و جریان‌های اخوانی در مصر و تونس؛ الگوی واحد، تجربه‌ای متفاوت»، مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره 7، شماره 4، شماره پیاپی 28، زمستان ، صص169-141.
محمودی، مرتضی (1398)، بررسی تحولات و تطورات نظری و عملی جنبش النهضه تونس، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
میرعلی، محمد علی (1397)، «اندیشه ی سیاسی راشد الغنوشی و تاثیر آن بر تحولات سیاسی تونس»، سیاست متعالیه، شماره 22، پاییز، صص 168-149.
نبوی، سیدعبدالامیر و ابراهیم نیا، حسین (1393)، «اخوان‌المسلمین و النهضه: عقاید مشابه مسیر متفاوت»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره 10، شماره 29، زمستان، صص28-7.
بلخوجه، طاهر (1999)، الحبیب بورقیبة: سیرة زعیم، القاهرة مصر: الدار الثقافیة للنشر.
بورجا، فرانسوا (1992)، الاسلام السیاسی، صوت الجنوب، ترجمۀ لوین زکری، قاهره: دارالعالم الثالث.
ثامر، حبیب (1988)، هذه تونس، بیروت: چاپ حمادی ساحلی.
ذوادی، محمود (1997)، «فی محددات الهویة الجماعیة و اشکالیاتها: المجتمع التونسی الحدیث نموذجآ»، المستقبل العربی، سال 19، شماره 3، مارس.
عامر، احمدبن (1960)، تونس عبرالتاریخ: منذ اقدم العصور الی اعلان الجمهوریة، تونس: مکتبه النجاح.
غنوشی، راشد (2016)، «اقتربت لحظة الفراق بینی و بین الاخوان المسلمین؛ فی رسالة بعثها للاجتماع الخاص بالتنظیم العالمی للجماعة الذی عقد فی اسطنبول الشهر الماضی»، الحیات الجدید، روزنامه رسمی تشکیلات خودگردان فلسطین 15 ماه می.
Hamid, Shadi (2011), Tunisia: Birthplace of the Revolution, Published by: Brookings Institution Press.
Meddeb, Hamza (2018), Ennahda’s Uneasy Exit From Political Islam, Carnegie Endowment for International Peace, Publications Department, 1779 Massachusetts Avenue NW, Washington, DC 20036
Perkins, Kenneth (2004), A history of  Modern Tunisia, Cambridge .
Saidin, Mohd Irwan Syazli (2018), "Rethinking the ‘Arab Spring’: The Root Causes of the Tunisian Jasmine Revolution and Egyptian January 25 Revolution", International Journal of Islamic Thought 13(1), DOI: 10.24035/ijit.06.2018.007.
Salanova Regina (2012), Social Media and Political Change: The case of the 2011 Revolutions in Tunisia and Egypt, Barcelona, Institut Català Internacional per la Pau, pp1-63.
Weilandt, Ragnar (2018), "Socio-economic Challenges to Tunisia’s Democratic Transition", European View, Vol. 17(2) 210–217.
Zollner, Barbara H.E (2009), The Muslim Brotherhood, Hasanal-hudaybi and Ideology, London, Rutledge.