نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

یکی از وجوه تمایز انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلاب های بزرگ جهان وجه مسالمت آمیز بودن آن است که موجب شده وجوه نرم و گفتمانی آن بر سایر وجوه آن ارجحیت یابد. لذا ایجاد گفتمانی جدید در روابط بین الملل و ارائه انگاره هایی نوین برای تغییر در نظام منطقه ای و بین المللی و ملت های آزاد جهان بویژه ملل مسلمان با استفاده از قدرت نرم یکی از ویژگیهای مهم انقلاب اسلامی محسوب می شود که می توان بخشی از شاخصه های آن را در تحولات جهان عرب در سال 2011 مشاهده کرد. این پژوهش در پی آن است که از وجهی نوآورانه و تئوریک و با استفاده از نظریه سازه انگاری به بررسی بازتاب های انقلاب اسلامی ایران بر این تحولات بپردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که با توجه به وجه فرهنگی و ماهیت مسالمت آمیز انقلاب اسلامی و بازتاب های انگاره ای و گفتمانی آن بر آغاز روند جدید بیداری اسلامی در جهان عرب و نیز قابلیت نظریه سازه انگاری در مطالعه تحولات گفتمانی، فرهنگی، هویتی و اجتماعی و نیز شناخت انسانی و روابط بیناذهنی نظریه سازه انگاری می تواند به مطالعه و بررسی بازتاب های انقلاب اسلامی ایران بر این تحولات بپردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Constructive reflections of the Islamic Revolution of Iran on the revolutionary developments in the Arab world

نویسنده [English]

  • majid abbasi

Associate Professor of International Relations. Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

یکی از وجوه تمایز انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلاب های بزرگ جهان وجه مسالمت آمیز بودن آن است که موجب شده وجوه نرم و گفتمانی آن بر سایر وجوه آن ارجحیت یابد. لذا ایجاد گفتمانی جدید در روابط بین الملل و ارائه انگاره هایی نوین برای تغییر در نظام منطقه ای و بین المللی و ملت های آزاد جهان بویژه ملل مسلمان با استفاده از قدرت نرم یکی از ویژگیهای مهم انقلاب اسلامی محسوب می شود که می توان بخشی از شاخصه های آن را در تحولات جهان عرب در سال 2011 مشاهده کرد. این پژوهش در پی آن است که از وجهی نوآورانه و تئوریک و با استفاده از نظریه سازه انگاری به بررسی بازتاب های انقلاب اسلامی ایران بر این تحولات بپردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که با توجه به وجه فرهنگی و ماهیت مسالمت آمیز انقلاب اسلامی و بازتاب های انگاره ای و گفتمانی آن بر آغاز روند جدید بیداری اسلامی در جهان عرب و نیز قابلیت نظریه سازه انگاری در مطالعه تحولات گفتمانی، فرهنگی، هویتی و اجتماعی و نیز شناخت انسانی و روابط بیناذهنی نظریه سازه انگاری می تواند به مطالعه و بررسی بازتاب های انقلاب اسلامی ایران بر این تحولات بپردازد.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution
  • Constructivism
  • Islamic Awakening
  • Islamic World
  • Soft Power
اسپوزیتو، جان.ال (1388)، انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ترجمه محسن مدیرشانه چی، تهران:انتشارات باز، چاپ سوم.
امام خمینی(ره) (1372)، صحیفه نور، تهران: موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی (ره).
سایت الف (30/10/1389)، راشد الغنوشی، "درباره‏ی حرکت اسلامی النهضه در تونس".(www.alef.ir)
الفی، محمدرضا (1396)، «تأثیرگذاری انقلاب اسلامی ایران در پایداری و پویایی فرآیند تکاملی بیداری اسلامی و تغییر معادلات قدرت در خاورمیانه»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 1، شماره3، زمستان، صص67-43
ایوبی، حجت ا... (1380)، «مولفه های گفتمان سیاسی انقلاب اسلامی»، فصلنامه پژوهشی انقلاب اسلامی، پیش شماره اول، پاییز.
باشگاه خبرنگاران جوان (24/1/1390)، «لیبرمن هشدار داد: شاهد شکل‌گیری ایران اسلامی دیگری در مصر هستیم».
بهروز لک، غلامرضا (1385)، «اسلام سیاسی و جهانی شدن»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 9، شماره اول، بهار.(www.yjc.ir)
تاجیک، محمد رضا و درویشی، فرهاد (1383)، «آرمان های انقلاب اسلامی در عصر جهانی شدن: چالش ها و واکنش ها»، مجله جامعه شناسی ایران، سال 5، شماره 3، پاییز.
ترکمان، ید ا... (1388)، «انقلاب ایران و الگوی هویت بخشی»، گزارش جمهور، سال اول، شماره 54.
توفیق، خالد و فضائلی، مصطفی (1377)، «سکولاریست ها و دولت اسلامی»، مجله حکومت اسلامی ، شماره 10.
جهانگیری، سعید و زیباکلام، صادق (1398). «واکاوی تاثیر بیداری اسلامی بر تغییر حکومت کشورهای عربی (ابعاد و رویکردها)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 9، تابستان، صص 79-63.
خوشروزاده، جعفر (1385)، «میشل فوکو و انقلاب اسلامی: رهیافت پسا مدرنیستی از منظر تحلیل گفتمان»، پژوهشنامه متین، شماره 31و32.
دهشیری، محمدرضا (1382)، «تاثیرات فرهنگی انقلاب اسلامی بر روابط بین الملل»، فصلنامه پژوهشی اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 7و8، پاییز و زمستان.
دهشیری، محمدرضا (1388)، «جایگاه اسلام در نظام آینده جهانی»، گزارش جمهور، سال اول، شماره 54.
رستمی، محمد زمان (1384)، «عدالت از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غربی»، جستارهای اقتصادی، شماره 4.
رهدار، احمد (1384)، «وضعیت دین در جهان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی»، مجله رواق اندیشه، شماره 40.
سالار، محمد (1382)، «تأثیرات فرهنگی انقلاب اسلامی در سطوح مختلف فرامنطقه ای»، مجله اندیشه انقلاب اسلامی ،شماره 7 و 8 .
سعید، بابی (1379)، هراس بنیادین: اروپا مداری و ظهور اسلام سیاسی، ترجمه غلامرضا جمشیدی و موسی عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شیرخانی، علی و ترکی، هادی(1396)، «تأثیرانقلاب اسلامی ایران بر حوثی های یمن»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال چهاردهم، شماره 50.
شیرودی، مرتضی (1388)، «انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی: تاثیرگذاری و نمونه ها»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 5، شماره 16، بهار.
طاهایی، جواد (1380)، «اسلام گرایی و دولت مدرن در ترکیه»، راهبرد ،ش19، بهار.
عباسی، مجید و جمالی، معصومه (1399)، «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و نظریه اسلامی روابط بین الملل: گذار از نظریه های غربی»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 4، شماره 13، تابستان، صص 155-133.
علوی، سید نادر و قربانی، علیرضا (1379)، انقلاب اسلامی در گستره نظام بین الملل، قم: موسسه انتشارات عصر ظهور.
غلامی قمی، مصطفی (1386)، «نقش شیعیان و رهبران مذهبی:در تحولات سیاسی و اجتماعی عراق در سده اخیر»، فصلنامه شیعه شناسی، سال پنجم، شماره 17،بهار.
فارس نیوز (28/1/1390)،روزنامه کانادایی گلوب‌اند‌میل: «تحولات منطقه‌ ایران را قدرتمندتر و عربستان را ضعیف‌تر کرد».(www.farsnews.ir)
فاضلی نیا، نفیسه (1388)، «انقلاب اسلامی و تغییر موازنه قدرت در عرصه جهانی»، گزارش جمهور، سال اول، شماره 54.
محمدی، منوچهر (1383)، «بازتاب انقلاب اسلامی در جهان اسلام»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 63، پاییز.
محمدی، منوچهر(1384) انقلاب اسلامی، زمینه های و پیامدها، تهران: نشر معارف، چاپ چهارم.
مستقیمی،بهرام و ابراهیمی، نبی ا...(1386)، «روابط ایران با شورای همکاری خلیج فارس بعد از سال 2003»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره3، پاییز.
مشیرزاده حمیرا (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین الملل، تهران: انتشارات سمت.
ملکوتیان، مصطفی (1384)، «تاثیرات منطقه ای و جهانی انقلاب اسلامی»، فصلنامه تخصصی مطالعات انقلاب، شماره 1.
ونت، الکساندر (1386)، نظریه اجتماعی سیاست بین الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده،تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت امور خارجه.
نجفی، محمدصادق و بلندیان، غلامحسین(1392)، «تأثیر انقلاب اسلامی بر شکل گیری بیداری اسلامی در بحرین»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 33.
هادیان ناصر (1382)، «سازه انگاری از روابط بین الملل تا سیاست خارجی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 17، شماره 4،زمستان.
هانتینگتون، ساموئل (1379)، «موضوعات میان تمدنی غرب و سایر کشورها»، ترجمه زهره پوستین­چی، نامه مفید، شماره 21.
Cole, Juan, (2003),"The United States and Shi‘ite Religious Factions in Post-Ba‘thist Iraq", The Middle East Journal, Vol 57, No. 4
Huntington,S (1996) The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order , The New York Times Bestseller.
Knutsen.T.l. (1997) A History of International Relations Theory, Manchester University Press.
Kortn, James (2005) "Global Threat and American Strategies from Communism in 1955 to Islamism in 2005" The Washington Quartery.
Onuf N, (1989) Word Of Our Making: Rules and Rule in Social Theory and International Relations,Columbia,SC:University of South Carolina Press
Rosenau, Wiliam (2008) "Waging the War of Ideas" Politics and Accountability, No.13
Wendt A, (1992) "Anarchy Is What States Make of It", International Organizations, Vol.46, No.2.