نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

استادیار دانشگاه فرهنگیان تهران، ایران.

چکیده

تاریخ تمدن اسلامی از آغاز تا کنون شاهد افت و خیزهای بسیاری بوده که می توان از «بیداری اسلامی» به عنوان مهم ترین آنها یاد کرد. این جریان حادثه ای بریده از تاریخ تحولات جهان اسلام نیست و پیوندی تکاملی با آن تحولات دارد و می توان نقطه عطف آن را جنبش های صدر اسلام به ویژه نهضت عاشورا دانست که تقابل رهبری دینی با امارت دنیوی را به نمایش گذاشت. بیداری اسلامی در عصر حاضر به دو قرن پیش باز می گردد و در ابتدا محدود به مناطق خاصی بود ولی بعد ازچند دهه سراسر دنیای اسلام را فراگرفت. این پژوهش سعی دارد با رویکردی آسیب شناسانه، موانعی را که منجر به عدم تحقق اهداف این جریان می‌شود معرفی کرده و گامی در جهت ممانعت از بازگشت و تداوم سلطه بیگانگان بردارد. روش پژوهش در مقاله، توصیفی و شیوه تحلیل اطلاعات، کیفی می باشد. یافته ها نشان می دهد آسیب ها می تواند هم از درون و هم از بیرون، بیداری اسلامی را مورد مخاطره قرار دهد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of Islamic awakening movements with a pathological approach

نویسنده [English]

  • Azam Mahmoodi

Assistant Professor, Farhangian University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The history of Islamic civilization from the beginning until now has witnessed many ups and downs, which can be mentioned as the "Islamic Awakening" as the most important of them. This current is not an incident cut from the history of developments in the Islamic world and is evolutionary linked to those developments and its turning point can be considered the movements of the beginning of Islam, especially the Ashura movement Which showed the opposition of religious leadership to the secular emirate. The Islamic Awakening in the present era dates back to two centuries ago and was initially limited to certain areas, but after a few decades, it spread throughout the Islamic world. With a pathological approach, this study tries to introduce the obstacles that lead to the failure to achieve the goals of this process and take a step towards preventing the return and continuation of foreign domination. The research method in the article is descriptive and the information analysis method is qualitative. Findings show that injuries can endanger the Islamic awakening both internally and externally.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Civilization
  • Islamic Movements
  • Islamic Awakening
  • Pathology
آلترمن، جان بی؛ (1395). افراط گرایی مذهبی پس از قیام­های عربی، مترجمان: امیر فاطمی صدر، ابوالقاسم راه جمنی و جمیله کوکبی، تهران، نشر بین المللی الهدی.
اخوان کاظمی، بهرام و مشتاقی، الله کرم؛ (1392). « بیداری اسلامی و علل آن با تأکید بر نظرات مقام معظم رهبری »، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات جهان اسلام، شماره 1، 61-31.
امام خمینی، سید روح الله؛ (1361). صحیفه نور ( مجموعه آثار امام خمینی )، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جهان بین، فرزاد و فتح الله پرتو؛ (1391). «راهبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال جنبش بیداری اسلامی اخیر»، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال اول، ش3، 143- 117.
دکمیجان، هرایر؛ (1377). اسلام در انقلاب؛ جنبش­های اسلامی در دنیای عرب، ترجمه حمید احمدی، تهران، انتشارات کیهان.
روا، اولیویه؛ (1992). «ایران، تشیع و انقلاب»، مجموعه مقالات اندیشمندان علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی ایران، ترجمه: محمد باقر خرمشاد، تهران، مرکز باز شناسی اسلام و ایران، انتشارات باز.
سید نژاد، باقر؛ (1389). « سلفی گری در عراق و تأثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران »، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال سیزدهم، شماره اول، 122- 95.
علوان، عبدالله ناصح؛ (1422). ماذا عن الصحوة الاسلامیة، قاهره، نشر دارالسلام.
ــــــــــــــــ ؛ (1382). پویایی فرهنگ و تمدن اسلام در ایران، تهران، مرکز اسناد و خدمات پژوهشی وزارت امور خارجه.
محمدی، محسن (1393). جریان شناسی نهضت­های اسلامی در جهان اسلام- با تمرکز بر بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا، نشریه پژوهش­های منطقه­ای، شماره 6، 133-105.
مطهری، مرتضی؛ (1377). نهضت­های صد ساله اخیر، تهران، انتشارات صدرا.
ملکوتیان، مصطفی؛ (1376). سیری در نظریه­های انقلاب، تهران، نشر قومس.
میسون، تیری (1390)، نشریه اسلام تایمز: گفتگو با متفکر فرانسوی http://www.islamtimes.org/vdcb9sb9.rhb9gpiuur.html  
هانتینگتون، ساموئل؛ (1381). موج سوم دموکراسی در پایان سده بیستم، ترجمه: احمد شهسا، تهران، انتشارات روزنه
ولایتی، علی اکبر؛ (1390). بیداری اسلامی، بی نا.
کچوئیان، حسین؛ (1391). انقلاب اسلامی ایران و انفتاح تاریخ، بیداری اسلامی در بهار عربی، تهران، سوره مهر.
گراهام فولر؛ (1373). قبله عالم، ژئوپلتیک ایران، ترجمه عباس رنجبر، تهران، نشر مرکز.
Menashri, David, (2007). "Iran's Regional" Policy: Between Radicalism and Pragmatism; Journal of International Affairs Vol. 60, No.2, spring/summer.
Nord Land & Kirk Patrick, (2011),"Islamists. Growing Sway Raises Question for Libya", New York Times (September 14)