نوع مقاله : مقاله ترویجی
نویسندگان
1 استادیار روابط بین الملل دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
2 دکتری روابط بین الملل از دانشگاه علامه طباطبایی ، تهران، ایران.
چکیده
وقوع انقلاب اسلامی در ایران، و تاسیس نظام جمهوری اسلامی به عنوان نظام برآمده از ارزش های دینی اسلامی، بر فرایند اسلام گرایی و بیداری اسلامی در جهان اسلام به ویژه در کشورهای عربی تاثیر فزاینده ای داشته است. هرچند که این رستاخیز مجدد اسلامی در این جوامع با نیروهای چالش زا و مهار کننده ای نیز بشدت روبه رو بوده است. از این رو، سوال اصلی که در این پژوهش مطرح شده است، این است که انقلاب اسلامی ایران در جهان اسلام و به ویژه بر کشورهای عربی منطقه خلیج فارس چه تأثیراتی را بر جای گذاشته است؟ پاسخ موقتی آن است که احیای و رشد بیداری اسلامی مهمترین تأثیر انقلاب اسلامی در جهان اسلام و به ویژه کشورهای عربی بوده است و مهمترین نیروی چالش گری که در برابر آن به وجود آمده است، رشد اندیشه ای افراطی گرایانه بوده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که به موازات گسترش فرایند بیداری اسلامی در این کشورها و رسوخ عمیق ارزش های انقلاب اسلامی در این جوامع، تصمیم گیرندگان کلیدی در این جوامع را ناگزیر از تغییر در سبک و سیاق حکومت مداری خود و ایجاد نظم سیاسی مبتنی بر ارزش های اصیل اسلامی کرده است. روش تحقیق در این پژوهش، روش توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها مبتنی بر شیوه کتابخانه ای است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Islamic Revolution and the spread of political Islam in the islamic world
نویسندگان [English]
- Sajad Bahrami Moghadam 1
- Mahdieh Heidari 2
1 Assistant Professor of International Relations, University of Guilan, Rasht, Iran.
2 PhD in International Relations from Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
The outbreak of the Islamic Revolution in Iran, and the establishment of the Islamic Republic as a system derived from Islamic religious values, have had an increasing impact on the process of Islamism and Islamic awakening in the Islamic world, especially in Arab countries. However, this islamic re-resurrection in these societies has also faced challenging and restraining forces. Therefore, the main question raised in this study is, what effect has the Islamic Revolution of Iran had on the Islamic world, especially on the Arab countries of the Persian Gulf region? The temporary response is that the revival and growth of the Islamic awakening has been the most important impact of the Islamic Revolution in the Muslim world, especially in the Arab countries, and the most challenging force against it has been the growth of extremist thought. The findings indicate that in parallel with the expansion of the Islamic awakening process in these countries and the deep intrusion of the values of the Islamic Revolution in these societies, key decision makers in these societies have been forced to change their style of governance and establish a political order based on original Islamic values. The research method in this research is descriptive-analytical method and data collection method is based on library method.
کلیدواژه‌ها [English]
- Islamic Revolution of Iran
- Extremism
- Islamic Awakening
- Islamic World
- Islamic Identity
اخوان کاظمی، بهرام(1398)، بیداری اسلامی و راهبرد شکل گیری امت اسلامی، مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم - شماره 33، صص 27 تا 42.
اسماعیل نسب، حسین، بابایی مهر، علی(1398)، انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی جهان اسلام: چالش‌ها و فرصت‌ها، مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم - شماره 33، صص از 157 تا 172.
اصغرکیا، علی (1397)، «نقش شبکه‌های اجتماعی در انقلاب تونس»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 283، صص 12- 37.
بهروز لک، غلامرضا (1397)، «اسلام سیاسی و جهانی شدن، فصلنامة مطالعات راهبردی»، سال هشتم. شماره اول، شماره مسلسل 31، صص 170- 145.
بیات، آصف (1389)، سیاست‌های خیابانی (جنبش تهی‌دستان در ایران)، ترجمه سیداسدالله نبوی چاشمی، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
پورغلامی، محمد (1396)، «بهار اسلامی» و «پاییز غرب» «منشور بیداری اسلامی» مجله پانزده خرداد، شماره 29، صص 49-25.
حسینی، محمد تقی(1398)، «بررسی نظریه بیداری اسلامی در مورد انقلاب‌های خاورمیانه»، جستارهای سیاسی معاصر، پاییز و زمستان، شماره 4، صص 19 تا 38.
خانی، حسین (2018)، «خیزشهای اسلامی در جهان عرب؛ ارزیابی فرصت‌ها و تهدیدهای منطقهای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة سیاست و حقوق، 43(4)،صص 81 -97.
خمینی (ره)، امام (1378)، صحیفه نور، ج 10، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی (ره)، امام (1378)، صحیفه نور، ج11، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی (ره)، امام (1378)، صحیفه نور، ج20، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی (ره)، امام (1378)، صحیفه نور، ج2، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی
خمینی (ره)، امام(1396)، در جستجوی راه از کلام امام، دفتر دهم، تهران، امیرکبیر.
دکمجیان، هرایر (1389)، جنبش‌های اسلامی در جهان عرب، ترجمه حمید احمابدانف، تهران، انتشارات لیکان.
رسولی ثانی آبادی، الهام (1398)، «مبانی بیناذهنیتی هویت نظام جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة مطالعات راهبردی، سال چهاردهم شماره اول، صص 63-87.
رهدار، احمد (1398)، «بیداری اسلامی: آسیب شناسی جنبش‌های بیداری اسلامی در خاورمیانه در پرتو تجربیات انقلاب اسلامی»، مجله پانزده خرداد، شماره 32، صص 52-29 .
سیدنژاد، سیدباقر (1398)، «مطالعة تحلیلی و تطبیقی سیاست خارجی ایران با نظری، سازه‌انگاری»، علوم سیاسی، سال سیزدهم، شماره 49، صص 132-167.
سیمبر، رضا (1399)، «ژئو پلیتیک و مذهب در نظام بین الملل: راهبردها و تحولات»، فصلنامة بین المللی ژئوپلیتیک، شماره،3، صص 120-148.
سیمبر، رضا (1398)، «معنویت‌گرایی دینی در پارادایم روابط بین الملل: باورها و افسانه‌ها»، همایش ملی معناگرایی دینی در علوم سیاسی و روابط بین الملل، تهران.
صراف یزدی، غلام رضا، باقری زاده، علی (1397)، «سقوط مبارک و تأثیر آن بر روابط مصر و اسرائیل»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 285، صص 145-172.
عباس زاده فتح آبادی، مهدی (2018)، بنیاد گرایی اسلامی و خشونت (با نگاهی بر القاعده)، فصلنامة سیاست، 39(4)، صص 20-45.
عبدی، جلال (2017)، «علل عدم همسویی اعضاء اتحادیه عرب در موضوع بحران سوریه از سال 2011 تا کنون»، مجله روابط خارجی، شماره 6، صص 120-141.
کیخا، عصمت ( 1398)، تبارشناسی هراس بنیادین از نگاه بابی سعید، فصلنامة مطالعات راهبردی، سال چهاردهم شماره 27، صص 111-128.
کپل، ژیل (1397)، پیامبر و فرعون (جنبش‌های نوین اسلامی در مصر)، ترجمه حمید احمدی، تهران: انتشارات کیهان.
مجموعه آثار کنگره بررسى مبانى فقهى امام خمینى قدسسره (1389)، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام‌خمینى، تهران.
محارب، محمود (1397)، «اسرائیل و انقلاب مصر»، در کتاب خاورمیانه 8، ویژه اسلام گرایی و بیداری اسلامی در خاورمیانه، موسسة مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، چاپ اول.
محمودیان، محمد (1398)، «جنبش اخوان المسلمین و آینده سیاست خارجی مصر»، فصلنامة مطالعات راهبردی، سال 15، شماره اول، صص 35-67.
مرادی، وحید (1397)، «الگوی رفتار سیاسی اخوان المسلمین مصر پس از انقلاب 25 ژانویه»، در بیداری اسلامی؛ ملاحظات ایرانی و غربی، ویراستار علمی دکتر اصغر افتخاری، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول.
مسعودنیا، حسین، سعیدی حیزانی، ندا (1398)، «بررسی عوامل سقوط رژیم حسنی مبارک و چشم انداز تحولات کشور مصر»، دانش سیاسی، شماره 15، صص 21-67.
مسعودنیا،حسین، نجف پور، سارا (1398)، «اخوان المسلمین مصر: از بنیادگرایی اسلامی تا مشارکت دموکراتیک»، رهیافت‌های سیاسی و بین المللی، شماره 19، صص 58-89.
موحدی ساوجی، محمد حسین (1398)، «اخوان المسلمین، سیاست، جهان بینی، اهداف و اصول»، مطالعات آفریقا، شماره 12، صص 34-68.
میر آقایی جعفری، سید جلال (1398)، بیداری اسلامی و مظاهر فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن، اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 10، صص 48 - 63.
هراتی، محمد جواد (1398)، سناریو‌های آینده تعامل دو سویه «بیداری اسلامی» و «گفتمان انقلاب اسلامی ایران، مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم، شماره 33، صص 285 - 302.
هوشنگی حسین، افتخاری، اصغر (1396)، بنیادگرایی و سلفیه، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.
هینه بوش، ریموند ( 1397)، «سیاست‌های هویت در خاورمیانه» در لوئیس فاست، روابط بین‌الملل خاورمیانه، ترجمه احمد سلطانی نژاد، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه، تهران.
هینه بوش، ریموند، (1398)، سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه، ترجمه، احمد گل محمدی، علی احتشامی، انتشارات پژوهشکدة مطالعات راهبردی، تهران.
یزدان فام، محمود (1396)، جنگ بوش علیه تروریسم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
یوسفی، بتول (۱۳۹6)، پژوهشی پیرامون مبانی نظری بیداری اسلامی در قرن اخیر: با تاکید بر اندیشه‌های حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنه‌ای (مدظله العالی) رهبر معظم انقلاب اسلامی، تهران : نشر نهضت نرم افزاری.
Adesoji, Abimbola (2019), “The Boko Haram Uprising and Islamic Revivalism,” Africa Spectrum, (45)2, pp. 95–108.
Anderson, John (2018), “Religion and International relations”, Issues In International Relations, Vol.1, No.2.
Asad, Talal (2019) , Formations of the Secular: Christianity, Islam, Modernity , Stanford:Stanford University Press.
Ayoob, Mohammed (2020), “Political Islam: Image and Reality,” World Policy Journal, Vol 21, No. 3.
Azani, Eitan (2019(, Hezbollah: The Story of the Party of God, from Revolution to Institutionalization, New York: Palgrave MacMillian.
Baker, Raymond William (2019), Islam without Fear: Egypt and the New Islamists, Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Bayat, Asef (2017), “The Coming of a Post‐Islamist Society”, Critique: Journal for Critical Studies of the Middle East, Vol. 5, No.9, pp 43-52.
Bayat, Asef (2018), “What is Post-Islamism?”, IsIM Review,Vol. No.2, pp 111-137.
Brown, Steve (2018), “Resident boy Adeel, 8, plays in front of the compound where US Navy SEAL commandos reportedly killed al Qaeda leader Osama bin Laden in Abbottabad”, World Policy Journal, Vol 21, No. 3.
Haynes, Jeffrey (2018), Introduction to international relations and religion, Pearson Education.
Heywood, Andrew (2018), Political Ideologies: An Introduction, Hampshir and London, Palgrave Macmillan Press.
Hirschkind,Charles (2020), What Is Political Islam?”, Middle East Report, No. 205. pp 125-167.
Hourani, Albert (2018), Arabic Thought in the Liberal Age; 1798-1939, Cambridge University Press, Cambridge, p. 115.
Hubbard, Ben. (2017), “Islamist rebels create dilemma on Syria policy”, Retrieved May 20 ,2017.
Laub, Zachary, and Jonathan Masters, (2019), “Al-Qaeda in the Islamic Maghreb (AQIM)”, Council on Foreign Relations. Accessed January 8.
Lauziere, Henri (2020), “Post-Islamism and the Religious Discourse of Abd Al-Salam Yasin”, International Journal of Middle East Studies, Vol. 37, No.2, pp 241-261.
Masters, Jonathan (2020), “Al-Qaeda in Iraq (aka Islamic State in Iraq and Greater Syria”, Council on Foreign Relations Backgrounder, October, No.124.
Miller, Greg (2018), “Al-Qaeda Infiltrating Syrian Opposition, US Officials Say”, Washington Post, February 16 (2018).
Moaddel, Mansoor (2018), “Modalities of National Sovereignty: Territorial Nationalism versus Islamic Fundamentalism in Muslim-Majority Countries”, International Journal of Middle East Studies, Vol. 37, No.2, pp 197-234.
Monshipouri, Mahmood (2019), “Islamism, Secularism, and Human Rights in the Middle East. L. Rienner,.
Nordland, Rod (2019), “Al-/Qaeda Taking Deadly New Role in Syria’s Conflict”, New York Times, No. 225.
)