فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی

کاربست نظریه کرین‌ برینتون در انقلاب‌های 2011م کشورهای عربی (مطالعه موردی لیبی و یمن)

پیمان باقری تلواژگانی؛ محمدجواد هراتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 بهمن 1402

چکیده

  تبین نظریه انقلابی کرین برینتون با انقلاب‌های جوامع غیراروپایی به خصوص جهان اسلام اهمیت زیادی دارد. از این رو، برای آزمودن نظریه برینتون به بررسی دوانقلاب لیبی و یمن پرداخته‌ایم که تا چه حد با این نظریه ...  بیشتر تبین نظریه انقلابی کرین برینتون با انقلاب‌های جوامع غیراروپایی به خصوص جهان اسلام اهمیت زیادی دارد. از این رو، برای آزمودن نظریه برینتون به بررسی دوانقلاب لیبی و یمن پرداخته‌ایم که تا چه حد با این نظریه انقلابی قابل تطبیق هستند؟(هدف)؛ روش پژوهش این مقاله با توجه به رویکرد جامعه‌شناختی آن، از نوع توصیفی-تحلیلی داده‌ها و تطبیقی-مقایسه‌ای، در چارچوب ساختاری نظریه برینتون می‌باشد(روش‌تحقیق)؛ نتایج به دست آمده حاکی از آن است که لیبی تمام مراحل پیش از انقلاب مبنی بر رشداقتصادی، تنازعات طبقاتی، تغییر بیعتروشنفکران و.... را طی کرده، ولی یمن مرحله رشداقتصادی را تجربه نکرد. علاوه براین برینتون اشاره‌ای به تاثیر نیروهای خارجی ندارد؛ در حالی که انقلابیون لیبی به واسطه کمک‌های خارجی به پیروزی رسیدند و صالح در یمن به دلیل فشارهای بین‌المللی مجبور به استعفا گردید. هم‌چنین در مرحله دوم نظریه که چارچوب نظری انقلاب است؛ از میان مراحل چهارگانه میانه‌روها، تندروها، عصر وحشت و ترمیدور، لیبی و یمن در مرحله میانه‌روها به دلیل جنگ و آشوب داخلی، مراحل بعدی انقلاب را تجربه نکردند. بنابراین نظریه انقلاب برینتون هم‌خوانی کاملی با دیگر جوامع به خصوص اسلامی ندارد(یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله

تحلیل نقش جمهوری اسلامی ایران در شکست گروه تروریستی داعش بر اساس رهیافت محور مقاومت

فریبا ترجمان؛ پرویز دلیرپور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 بهمن 1402

چکیده

  یکی از سیاست‌های جهان غرب و متحدانش به منظور ضربه‌زدن بر محور مقاومت تحت رهبری جمهوری اسلامی ایران، تأسیس و حمایت از گروه تروریستی داعش بوده است. مقالۀ حاضر با بهره گیری از رهیافت محور مقاومت، در پی ...  بیشتر یکی از سیاست‌های جهان غرب و متحدانش به منظور ضربه‌زدن بر محور مقاومت تحت رهبری جمهوری اسلامی ایران، تأسیس و حمایت از گروه تروریستی داعش بوده است. مقالۀ حاضر با بهره گیری از رهیافت محور مقاومت، در پی آن است که به تحلیل نقش ایران در شکست گروه تروریستی داعش بپردازد. برای این منظور تلاش شده است تا از روش ترکیبی استفاده گردد. بر این اساس، در ابتدا با استفاده از مطالعات اکتشافی به بررسی عواملی پرداخته شده است که در نقش ایران جهت شکست این گروه تروریستی مؤثر بوده است و سازوکارهای ایران برای شکست داعش را تحلیل نماید. در مرحله بعد با روش نمونه گیری غیر تصادفی، نمونۀ آماری از خبرگان دانشگاهی به تعداد 30 نفر مورد انتخاب قرار گرفت و یافته های این پژوهش به وسیلۀ پرسشنامه به آنها ارائه و داده‌ها از طریق نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، که ایران با اتخاذ راهبردهایی مانند ائتلاف با دولت‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی و مذهبی، ارتباط بیشتر با اقلیم کردستان عراق، بهره‌گیری از نیروهای کارآمد نظامی-امنیتی در عراق و سوریه، سامان‌دهی نیروهای مردمی و شبه نظامی شیعه نقشی کلیدی در مقابله با اقدامات داعش داشته است. همچنین در چارچوب رهیافت محور مقاومت، تهدید هویتی و فیزیکی داعش علیه منافع حیاتی ایران در تحلیل چرایی فهم رفتار سیاستگزاران جمهوری اسلامی در اقدام جدی علیه این گروه تروریستی مؤثر بوده است.

---

• مشاهده مقاله

تبیین سیاست خارجی ترکیه در قبال منازعه حماس – رژیم صهیونیستی (در سال 2023)

حسین کریمی فرد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 بهمن 1402

چکیده

  شبه نظامیان حماس در 7 اکتبر 2023 در پاسخ به بیش از هفت دهه اشغال‌گری و تحمل آسیب ها و دردهای فراوان به رژیم صهیونیستی حمله کردند.این رژیم در پاسخ، با زیرپاگذاشتن تمام قواعد حقوق بشردوستانه و حمله به غیرنظامیان، ...  بیشتر شبه نظامیان حماس در 7 اکتبر 2023 در پاسخ به بیش از هفت دهه اشغال‌گری و تحمل آسیب ها و دردهای فراوان به رژیم صهیونیستی حمله کردند.این رژیم در پاسخ، با زیرپاگذاشتن تمام قواعد حقوق بشردوستانه و حمله به غیرنظامیان، مدارس و بیمارستان ها، چندین هزار زن و کودک را کشت و باعث آواره شدن غیرنظامیان شد. کشورهای مختلف از جمله ترکیه به منازعه حماس_ رژیم صهیونیستی واکنش نشان دادند. نگارنده در این مقاله درصدد بررسی سیاست خارجی این کشور در قبال این منازعه می باشد.بنابراین سوال مقاله عبارتست از: ترکیه چه سیاستی در قبال منازعه حماس و رژیم صهیونیستی 2023 اتخاذ نمود؟(مسئله) پژوهش حاضر با کاربست رویکرد عملگرایی و با روش کیفی از نوع توصیفی و تحلیلی انجام شده است.(روش) فرضیه مقاله عبارتست از: سیاست خارجی ترکیه در قبال منازعه حماس و رژیم صهیونیستی در سال 2023 بر رویکرد عملگرایی و کنش سیاسی منفعت جویانه ابتناء یافته است. بدین صورت از یک طرف خواهان تداوم روابط با رژیم صهیونیستی در عرصه های سیاسی،اقتصادی و امنیتی است و از سوی دیگر با اتخاذ سیاست اعلانی و لفاظی‌های حمایت گرایانه از فلسطین درصدد کسب محبوبیت و رهبری جهان اسلام می باشد.لفاظی‌های اردوغان جهت دستیابی به آرزوهای هژمونیک در جهان اسلام،افزایش قدرت چانه زنی با غرب به خصوص آمریکا و استتار سیاست های عملی ترکیه از جمله مسائل اقتصادی، امنیتی و سیاسی با رژیم صهیونیستی می باشد.(یافته ها)

---

• مشاهده مقاله

واکاوی رفتارهای جمعی جماعت داعش بر اساس نظریه آگ‌برن و نیم‌کوف

نجات محمدی فر؛ محمدرضا رنجبر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1402

چکیده

  رفتارهای جمعی یکی از پدیده‌های اجتماعی است که گروه‌های اجتماعی نوظهور از طریق آن نظام‌های سیاسی را به چالش طلبیده است. داعش از جمله این گروه‌های تروریستی است که رفتار آن‌ها در این چارچوب قابل بررسی ...  بیشتر رفتارهای جمعی یکی از پدیده‌های اجتماعی است که گروه‌های اجتماعی نوظهور از طریق آن نظام‌های سیاسی را به چالش طلبیده است. داعش از جمله این گروه‌های تروریستی است که رفتار آن‌ها در این چارچوب قابل بررسی می‌باشد. این گروه اسیر تبلیغات و آگاهی کاذب رهبرانی شده‌اند که ترویج‌دهنده رفتارهای جمعی خشونت‌آمیز مانند ترور، وحشت، هراس، جنون و شایعه با بهره گرفتن از وسایل ارتباطی جدید مانند ماهواره، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی هستند. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش واکاوی رفتارهای جمعی جماعت داعش بر اساس نظریه آگ‌برن و نیم‌کوف می‌باشد (مسئله). روش تحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات از طریق بررسی کتب، مقالات و منابع اینترنتی انجام شده است (روش). نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد داعش از طریق رفتارهای جمعی خشونت‌آمیز مانند سر بریدن، به صلیب کشیدن، زنده به گور کردن، آتش زدن اسرا، اعدام‌های دسته‌جمعی، فروش دختران و زنان به عنوان بردگان جنسی، تیرباران و گردن زدن اقلیت‌های قومی- مذهبی و روزنامه‌نگاران خارجی، تخریب آثار باستانی و مکان‌های مقدس و شایعه‌پراکنی به عنوان یک ابزار جنگ نرم به افزایش اضطراب، نگرانی و رعب و وحشت در جوامع دامن زده است و از این طریق نظام‌های سیاسی را به چالش کشیده است (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله

بازتاب بیداری اسلامی در اشعار مصطفی صادق رافعی

قادر قادری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1402

چکیده

  بیداری اسلامی به مجموعه تحولات جوامع اسلامی در جهت بازگشت به حاکمیت قرآن برای ساخت تمدن اسلامی اطلاق می‌شود. موج بیداری اسلامی در اثر حرکت مصلحان دینی ابتدا در مصر شکل گرفت، سپس در سایر کشورهای اسلامی ...  بیشتر بیداری اسلامی به مجموعه تحولات جوامع اسلامی در جهت بازگشت به حاکمیت قرآن برای ساخت تمدن اسلامی اطلاق می‌شود. موج بیداری اسلامی در اثر حرکت مصلحان دینی ابتدا در مصر شکل گرفت، سپس در سایر کشورهای اسلامی گسترش یافت و امروزه تأثیرات آن در سطح بین‌المللی مشاهده می‌شود. مصطفی صادق الرافعی، شاعر و نویسنده متعهدمصری است که همگام با موج بیداری اسلامی در مصر، با پرداختن به مسائل مهمی چون: تهذیب و تربیت جوانان، ضرورت آگاهی بخشی امّت مسلمان، مقاومت و مبارزه در برابر استعمارگران، تبدیل به نماد بیداری اسلامی شد. بیشتر قصاید رافعی در حوزه بیداری اسلامی و در قالب طرح مباحث گوناگون سیاسی و اجتماعی مانند: انتخاب اسلام به‌عنوان ایدئولوژی مبارزه، تلاش برای دست‌یابی به حکومت اسلامی، تأثیر اسلام بر جنبش‌های اسلامی، عشق به وطن و دعوت به آگاهی بخشی است. (مسئله) این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای(روش) به این نتیجه رسیده که شاعر برای گسترش بیداری اسلامی و نهادینه کردن آن به‌عنوان یک عامل تأثیرگذار برای مقابله با استعمارگران، از مؤلفه‌های مختلف بیداری اسلامی ازجمله تربیت نسل جوان، اعتماد به نفس و ایمان به خدا، جدیت و پشتکار، دانش افزایی و خدمت به وطن و...استفاده می‌کند و طرح چنین اندیشه‌هایی را برای مقابله با استعمارگران ضروری می‌داند. شاعر با پرداختن به این موضوعات که ریشه در دین دارند، تعهد دینی خود را به جامعه اسلامی و بیداریِ آن نشان می‌دهد. (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله

دهه پنجم انقلاب اسلامی و تصویر آینده جبهه مقاومت

سعید محمدی؛ مجید نجات پور؛ مجتبی نوروزی

دوره 12، شماره 3 ، آبان 1402، ، صفحه 7-28

چکیده

  مقاله حاضر به دنبال این پرسش اساسی است که نسبت "مفهوم مقاومت اسلامی" با توجه به تحولات معاصر منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا، با دهه پنجم انقلاب اسلامی چگونه است؟ به تعبیری آیا تحولات در دو سطح به صورت هم‌افزا ...  بیشتر مقاله حاضر به دنبال این پرسش اساسی است که نسبت "مفهوم مقاومت اسلامی" با توجه به تحولات معاصر منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا، با دهه پنجم انقلاب اسلامی چگونه است؟ به تعبیری آیا تحولات در دو سطح به صورت هم‌افزا و همگرا است و یا اینکه تحولات در قالب دیگری قابل تحلیل و ارزیابی است؟ (مسئله) تحقیق حاضر از نوع مطالعات کیفی و روش پژوهش، روش آینده پژوهی-سناریوپردازی است. گردآوری اطلاعات در این مقاله با بهره گیری از منابع اسنادی، کتابخانه‌ای اعم از کتب، مقالات و داده‌های اینترنتی انجام شده است. (روش) با توجه به نتایج به دست آمده از یافته های تحقیق می توان نسبت ایده مقاومت اسلامی با تحولات دهه پنجم انقلاب اسلامی را بدین گونه صورت‌بندی نمود: نخست، گذار از رویکرد تاثیر خطی انقلاب اسلامی بر ایده مقاومت و نمایان شدن ارتباط متقابل و غیرخطی دو گفتمان بر یکدیگر، دوم، ایجاد پایداری نسبی در روابط به جای فراز و فرودهای ناپایدار پیشین، سوم، گذار از روابط ساده پیشین و ورود به نوعی از پیچیدگی در سطح و عمق ارتباطات دو گفتمان و چهارم، همسو نمودن دیپلماسی رسمی و غیررسمی جهت نیل به اهداف مشخص در هر دو گفتمان. (یافته‌ها)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 593.83 K

نوسلفی‌گری و امنیت انسانی کشورهای اسلامی در عصر بیداری اسلامی

عبدالمجید سیفی؛ محمود علیپور گرجی

دوره 12، شماره 3 ، آبان 1402، ، صفحه 29-46

چکیده

  موج بیداری اسلامی که از ابتدای دهه ۲۰۱۰ بخش گسترده ای از جهان اسلام را دربرگرفت، سبب شد تا الگوهای جدید حکمرانی در کشورهای اسلامی توسط جریان های مختلف ارائه شود. متصلب ترین الگوی حکمرانی توسط جریان نوسلفی ...  بیشتر موج بیداری اسلامی که از ابتدای دهه ۲۰۱۰ بخش گسترده ای از جهان اسلام را دربرگرفت، سبب شد تا الگوهای جدید حکمرانی در کشورهای اسلامی توسط جریان های مختلف ارائه شود. متصلب ترین الگوی حکمرانی توسط جریان نوسلفی ارائه شده که پیامد رشد این دیدگاه بسط خشونت گرایی در کشورهای اسلامی بوده است. این خشونت گرایی آثار متفاوتی بر ابعاد مختلف امنیت در کشورهای اسلامی در عصر بیداری اسلامی داشته است که می توان آن را در قالب مفهوم امنیت انسانی مورد بررسی قرار داد. در این چارچوب، پرسش اصلی این پژوهش مطرح می شود که گسترش نوسلفی گری در دوران بیداری اسلامی چه تاثیری بر امنیت انسانی در کشورهای اسلامی داشته است؟ (مسئله) پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و داده ها به روش کتابخانه ای جمع آوری شده است (روش). یافته های پژوهش نشان می دهد که با گسترش فعالیت جریان های نوسلفی در کشورهای اسلامی پس از خیزش های بیداری اسلامی وجوه مختلف امنیت انسانی در این کشورها در زمینه های اقتصادی، سلامت، امنیت فردی، امنیت سیاسی و امنیت زیست‌محیطی تضعیف شده است. از این رو رشد نوسلفی گری را می توان عنصر مهمی در تقابل با بیداری اسلامی و در قالب «پادبیداری اسلامی» مفهوم بندی کرد (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.16 M

پیامدهای نفوذ منطقه ای رژیم صهیونیستی بر محور نفوذ و محیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران

محسن جمشیدی؛ سارا فلاحی؛ محمد ایدی

دوره 12، شماره 3 ، آبان 1402، ، صفحه 121-142

چکیده

  رژیم صهیونیستی با طرح عادی سازی روابط با کشورهای عرب منطقه در قالب پیمان صلح ابراهیم، در صدد فشار بر رقیب و دشمن خود در منطقه ی خاورمیانه، یعنی ایران است (مسئله)؛ این پژوهش به تحلیل و واکاوی تاثیرات نفوذ ...  بیشتر رژیم صهیونیستی با طرح عادی سازی روابط با کشورهای عرب منطقه در قالب پیمان صلح ابراهیم، در صدد فشار بر رقیب و دشمن خود در منطقه ی خاورمیانه، یعنی ایران است (مسئله)؛ این پژوهش به تحلیل و واکاوی تاثیرات نفوذ خاورمیانه‌ای اسرائیل و تاثیر آن  بر محور نفوذ ایران به عنوان مهمترین رقیب استراتژیک این کشور می پردازد(هدف)؛ پژوهش حاضر از نوع بنیادی - کاربردی، با روش کیفی– تفسیری و رویکرد توصیفی-تحلیلی و به شیوه ی کتابخانه ای تدوین شده است. همچنین برای چهارچوب نظری این پژوهش از نظریه ی موازنه ی تهدید استفان والت استفاده شده است (روش)؛ همسویی راهبردی- امنیتی اسرائیل با آمریکا و ائتلاف غربی-عربی و تعارضات هویتی- ایدئولوژیکی ایران با موجودیت اسرائیل، هر گونه افزایش حضور ان در محیط امنیتی- پیرامونی ایران به انحاء مختلف همچون سیاسی، نظامی، امنیتی اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی و فنی و تکنولوژیکی به معنای کاهش میزانی از نفوذ و قدرت تأثیرگذاری ایران تلقی شده و طبعاً تهدیدی برای امنیت ملی– منطقه ای ایران در منطقه ی نفوذ به حساب می‌آید(یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 988.65 K

عدم مشروعیت محاصره دریایی یمن از رهگذر تدقیق در ماهیت مخاصمه مسلحانه در این کشور

محمد ستایش پور؛ مهدی کیخسروی

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 7-25

چکیده

  محاصره دریایی یمن در سال 2015 میلادی، با حضور کشتی‌های جنگی نیروهای تحت ائتلاف به رهبری عربستان سعودی، در آب‌های تحت صلاحیت یمن آغاز شده است. سطور پیش رو بر آن شده است تا از رهگذر تدقیق در ماهیت مخاصمه ...  بیشتر محاصره دریایی یمن در سال 2015 میلادی، با حضور کشتی‌های جنگی نیروهای تحت ائتلاف به رهبری عربستان سعودی، در آب‌های تحت صلاحیت یمن آغاز شده است. سطور پیش رو بر آن شده است تا از رهگذر تدقیق در ماهیت مخاصمه مسلحانه در یمن، به مسأله مشروعیت یا عدم مشروعیت محاصره دریایی یمن نظر بدوزد. پیامدهای ناگوار ناشی از محاصره دریایی یمن، بایستگی کنکاش در مشروعیت یا عدم مشروعیت محاصره مزبور از منظر حقوق بین‌الملل را ایجاب می‌نماید (مسأله). به این منظور، تحقیق پیش رو، با روش توصیفی - تحلیلی و از طریق گردآوری اطلاعات عمدتاً کیفیِ تحقیق به روش کتابخانه‌ای و به صورت استفاده از اسناد، کتاب-ها، مقاله‌ها و تارنماهای معتبر انجام شده است (روش). برآمد پژوهش منعکس شده در مقاله حاضر، نشان داده است که مخاصمه مسلحانه میان دولت مرکزی یمن یا نیروهای تحت ائتلاف به رهبری عربستان سعودی با کمیته‌های مردمی وابسته به جنبش انصارالله و بخش‌هایی از ارتش یمن، یک مخاصمه مسلحانه غیربین‌المللی است و در نتیجه، این محاصره غیر‌مشروع است. افزون بر این، محاصره دریایی یمن، ناقض موازین حقوق بین‌الملل بشردوستانه، از جمله و به ویژه دستورالعمل سن رمو و پروتکل دوم الحاقی به کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو 1949 است (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 488.17 K

واکاوی اصول انتقام سخت در اندیشۀ دفاعی آیت‌الله خامنه‌ای

رسول تاجیک اسماعیلی؛ اکبر اشرفی؛ احمد بخشایشی اردستانی؛ عبدالحسین الله کرم

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 69-93

چکیده

  با توجه به راهبرد جمهوری اسلامی در سیاست خارجی با شعار نه شرقی نه غربی و مقابله با استکبار جهانی ، دولت های متخاصم از جمله آمریکا از هیچ گونه موازنه ای دریغ نمی کنند. ترور سردار قاسم سلیمانی نیز یکی از ...  بیشتر با توجه به راهبرد جمهوری اسلامی در سیاست خارجی با شعار نه شرقی نه غربی و مقابله با استکبار جهانی ، دولت های متخاصم از جمله آمریکا از هیچ گونه موازنه ای دریغ نمی کنند. ترور سردار قاسم سلیمانی نیز یکی از همین دست مسائل می باشد که در مقابل این مسأله موضوع «انتقام سخت» مطرح گردید. از آنجا که مفهوم انتقام سخت برای اولین بار توسط آیت الله خامنه ای مطرح گردید، هدف اصلی پژوهش تبیین اصول انتقام سخت، مبتنی بر اندیشه دفاعی آیت الله خامنه ای می باشد(مسئله) این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی در صدد پاسخ به این مسئله است: در اندیشه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، چه اصولی نسبت به انتقام سخت وجود دارد؟ (روش) با بررسی اندیشه ایشان در خصوص انتقام سخت، نتایج مقابل حاصل شده است: با توجّه به مبانی مفروض برای انتقام سخت، مانند توحید، عدالت خداوند، معاد وهدف مندی خلقت، علو وبرتری اسلام و نفی سبیل، اصولی بر آن مترتب می‌شود. این اصول در واقع بایدها و نبایدهای کلی است، که از مبانی استخراج می شوند که برخی از مهمترین اصول انتقام سخت عبارت‌اند از: اصل انتقام گرفتن، ظلم‌ستیزی، دفع فتنه، قانون گرایی، توازن تهدید، عدالت در انتقام، عدم استفاده از سلاح کشتار جمعی، اصل مقابله به مثل، حفظ کرامت و جان انسان، مردم‌پایگی است. (نتایج)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 653.67 K

نوعثمانی گری به مثابه جریان معارض مقاومت اسلامی: مطالعه موردی داعش

مهدی نادری؛ شهره پیرانی؛ , سیده مهرانه ساداتی

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 117-152

چکیده

  گفتمان‌های سیاسی موثر بر جهت‌گیری‌های سیاست داخلی و خارجی ترکیه بعد از استقلال عبارتنداز: ملی‌گرایان‌سکولار یا کمالیست‌ها، لیبرالیست‌های‌سکولار، ملی‌گرایان‌اسلام‌گرا و لیبرالیست‌های‌اسلام‌گرا ...  بیشتر گفتمان‌های سیاسی موثر بر جهت‌گیری‌های سیاست داخلی و خارجی ترکیه بعد از استقلال عبارتنداز: ملی‌گرایان‌سکولار یا کمالیست‌ها، لیبرالیست‌های‌سکولار، ملی‌گرایان‌اسلام‌گرا و لیبرالیست‌های‌اسلام‌گرا (نوعثمانی‌گرایان). رشد گفتمان‌نوعثمانی-گرایی را می‌توان از دوره اوزال دانست که با به قدرت‌رسیدن حزب‌عدالت‌و‌توسعه در سال 2002، این گفتمان با دال مرکزی اسلام‌لیبرال به اوج خود رسید. بعد از تحولات‌بیداری‌اسلامی در سال 2011، سیاست نوعثمانی‌گرایان‌ترکیه در قبال بحران-سوریه و مقاومت‌اسلامی شکل‌گرفته علیه تروریست‌هایی مانند داعش، با فراز‌و‌نشیب‌های جدی روبرو بود. سوال پژوهش این است که دلایل تقابل جریان‌نوعثمانی‌گری با مقاومت‌اسلامی با تاکید بر مساله‌داعش چیست؟ پژوهش حاضر مبتنی بر چارچوب نظری گفتمان و کاربست روش‌کیفی از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد. نگارندگان نوعثمانی‌گرایی را به‌عنوان جریانی معارض با مقاومت‌اسلامی مفروض دانسته و معتقدند نوعثمانی‌گرایان حزب‌عدالت‌و‌توسعه، در عین التزام به اسلام-لیبرال به‌عنوان دال‌مرکزی نوعثمانیسم، در مقاطع و بحران‌های مختلف، به برجسته‌کردن یکی از دال‌های شناور این گفتمان ازجمله سکولاریسم، ناسیونالیسم، پراگماتیسم و توازن رابطه با شرق و غرب پرداختند. در عرصه‌نظر، گفتمان‌نوعثمانی‌گرایی با دال مرکزی اسلام‌لیبرال را می‌توان درمقابل اسلام‌سیاسی گفتمان‌مقاومت‌اسلامی درنظر‌گرفت. در جریان بحران‌سوریه نیز، نوعثمانی‌گرایان، با حمایت از گروه‌های معارض جریان‌مقاومت‌اسلامی ازجمله داعش، درصدد برآمدند تا با غیریت‌سازی و تقابل با گفتمان مقاومت‌اسلامی که مبتنی بر اسلام‌سیاسی می‌باشد، بتوانند گفتمان خود را در جهان‌اسلام گسترش و نهادینه کنند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.2 M

بررسی ریشه ها و پیامدهای بیداری اسلامی (۲۰۱۰-۲۰۱۱)

عباسعلی طالبی؛ سیدمحمد رضا موسوی

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 153-171

چکیده

  جنبش بیداری اسلامی طی سال های ۲۰۱۰-۲۰۱۱، زنگ خطر را برای حکومت های جهان عرب که اغلب به دلیل اقتدارگرایی رژیم حاکم برآن دچار ایستایی سیاسی بودند و همواره از هرگونه تغییرگسترده در محیط پیرامونی خویش به ...  بیشتر جنبش بیداری اسلامی طی سال های ۲۰۱۰-۲۰۱۱، زنگ خطر را برای حکومت های جهان عرب که اغلب به دلیل اقتدارگرایی رژیم حاکم برآن دچار ایستایی سیاسی بودند و همواره از هرگونه تغییرگسترده در محیط پیرامونی خویش به ویژه تغییر از بالا و قیام مردمی بسیار هراسان بودند، به صدا درآورد. اگرچه این تحولات درکوتاه مدت نتوانست به طور یکسان در همه کشورها تغییرات عمیق و ساختاری ایجادکند، اما توانست زمینه‌­های سقوط حکومت در مصر، تونس و لیبی که تحولات نوظهور را نادیده می گرفتند، فراهم آورد و در بعضی کشورها تجمعات اعتراضی موجی از تغییرات از بالا را توسط حکومت ها به همراه داشته و منجر به بازبینی ساختاری در سیاست های اعمالی بر شهروندان شد. مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی (روش) به طرح این سوال پرداخت که دلایل شکل گیری جنبش بیداری اسلامی چه بوده و چه پیامدهایی در کشورهای عربی بدنبال داشته است؟ (مساله) در پاسخ این فرضیه مطرح شد که وخامت اوضاع اقتصادی، رسانه­ ها و ساختار حکومت نقش زیادی در شکل گیری جنبش داشته و پیامدهایی چون تقویت محور مقاومت، دمیدن روح جسارت و امید در جوانان، شکل گیری نظم منطقه­ای و بازتولید قدرت شیعی در منطقه داشته است(یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 745.64 K

تبیین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در سوریه (۲۰۱۰- ۲۰۲۲م)

همت اله شمولی؛ بهادر نوکنده

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 174-205

چکیده

  هدف این پژوهش، دست‌یابی به درک صحیحی از رویکرد رئالیسم تدافعی جمهوری اسلامی ایران در راستای منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در سوریه است.(هدف) مسئله اصلی این پژوهش این است که منافع ملی ج.ا.ایران در سوریه ...  بیشتر هدف این پژوهش، دست‌یابی به درک صحیحی از رویکرد رئالیسم تدافعی جمهوری اسلامی ایران در راستای منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در سوریه است.(هدف) مسئله اصلی این پژوهش این است که منافع ملی ج.ا.ایران در سوریه در سال های 2010-2022م چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، این فرضیه ارائه می شودکه: منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در سوریه، حمایت، حفاظت وتقویت محور مقاومت، و کمک به امنیت و ثبات سوریه است. به علت قرار داشتن سوریه در صف اول مقاومت علیه رژیم صهیونیستی و وجود خط پشتیبانی ایران از حزب‌الله لبنان در سوریه از حمایت ایران برخوردار است.( مسئله) چارچوب نظری پژوهش بر اساس نظریه رئالیسم تدافعی استفان والت و جک اسنایدر استفاده شده است. روش پژوهش روش تبیینی– تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است(روش)یافته های پژوهش نشان می دهد،. که ج.ا.ایران، خود را رهبر جبهه مقاومت در برابر آمریکا و ارژیم صهیونیستی می‌داند. منافع ملی ج.ا.ایران در سوریه در چارچوب منافع ایدئو لوژیکی، استراتژیکی، و اکونومیکی و ژئوپلیتیکی تعریف می شود.ج.ا.ایران سعی دارد با نفوذ بیشتر در منطقه و بهره گیری از سیاست اتحاد با سوریه، نخست امنیت ملی خویش و پس از آن، منافع ملی خود را تأمین کند.(یافته ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.02 M

راهبردهای تصویرسازی رسانه ای از جنبش های مقاومت در جهان اسلام؛ موردپژوهی حشدالشعبی عراق

رامین شمسایی نیا

دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 81-109

چکیده

  پژوهش با ارائه یک چارچوب مفهومی به تبیین سه اَبر نیروی موثر برتحولات منطقه غرب آسیا شامل؛ محور مقاومت، دولت های عربی ناهمسو با مقاومت، دولت های فرامنطقه ای مداخله گر و گفتمان ها و نیروهای اجتماعی سیاسی ...  بیشتر پژوهش با ارائه یک چارچوب مفهومی به تبیین سه اَبر نیروی موثر برتحولات منطقه غرب آسیا شامل؛ محور مقاومت، دولت های عربی ناهمسو با مقاومت، دولت های فرامنطقه ای مداخله گر و گفتمان ها و نیروهای اجتماعی سیاسی پیرو آنها پرداخته و پس از مرور زمینه های شکل گیری و جانمایی قانونی حشد الشعبی عراق(مساله)، با بهره گیری از نظریه های چارچوب سازی و انگاره سازی رسانه ای به تحلیل گفتمان(روش) حمایتی و پادگفتمان انتقادی رسانه ها پیرامون این گروه مقاومت می پردازد. پس از احصاء 64 محور رسانه ای(یافته)، تعمیق و نتیجه گیری دال های مرکزی این گفتمان ها بیانگر آن است که رسانه های پادگفتمان مقاومت در بخش درون مرزی عراق با راهبرد تحریکِ «گسل هایِ خفته مذهبی، قومیتی و نژادی» باطراحی 6 شکاف «تصویری ناسازگار از حشد الشعبی با امنیت ملی، نظم سیاسی و ساختار قانونی عراق» پرداخته و در بخش برون مرزی 4 راهبرد «وابسته نمایی به ایران»، «هراس انگیزی از توسعه فرقه گرایی شیعی»، «متحد سازی دولت های ارتجاع عربی بر علیه حشد»، «تولید جنبش های موازی حشد» و نتیجتاً تعارض آن با «امنیت و پایایی حکمرانی دولت های عربی منطقه» را به کار بسته اند. در مقابل رسانه های گفتمان مقاومت 2راهبرد «تبیینی با تشریح لایه ای» و «تقابلی با تولید ضد جریان» را با تمرکز بر تاثیر آن بر «تامین منافع ملی عراق» و «هم افزایی با گروه های مقاومت» طراحی نموده اند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 3.4 M

مبنای قرآنی مقاومت علیه سلطه ( با نگاهی به تحول مفهوم سلطه در تفاسیر شیعه و اهل سنت)

محمد شجاعیان

دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 111-128

چکیده

  مقاومت علیه سلطه غیرمسلمانان بر مسلمانان از مبانی وحیانی متقنی برخوردار است.یکی از مهمترین این مبانی، آیه ۱۴۱ سوره نساء است که اساس قاعده فقهی نفی سلطه کفار بر مسلمین است.انجام هر اقدامی که منجر به برتری ...  بیشتر مقاومت علیه سلطه غیرمسلمانان بر مسلمانان از مبانی وحیانی متقنی برخوردار است.یکی از مهمترین این مبانی، آیه ۱۴۱ سوره نساء است که اساس قاعده فقهی نفی سلطه کفار بر مسلمین است.انجام هر اقدامی که منجر به برتری کافران بر مسلمانان شود،حرمت تشریعی دارد.بررسی صورت گرفته در پژوهش حاضر نشان می دهد بیشتر مفسرین معاصر شیعه و سنی،برخلاف اسلاف خود،با توسعه معنایی نفی سلطه کافرین بر مسلمانان به دلالت های سیاسی و اجتماعی این آموزه قرآنی به صورت جدی توجه کرده اند. هدف از پژوهش حاضر تبیین تحول در فهم دلالت های سیاسی و اجتماعی آیه نفی سلطه وبررسی عوامل آن(مساله) با روشی توصیفی تحلیلی(روش) است. می توان دو عامل مهم را برای این تغییر رویکرد بیان کرد.عامل اول سلطه دولت های غربی بر بخش های وسیعی از جهان اسلام است.این مشکل موجب شده است مصلحان و متفکران دینی با تامل در متون اصیل اسلامی تلاش کنند راهی برای برون رفت از آن بیابند.عامل دوم تلاش فقهاء مسلمان به بویژه فقهاء شیعه در شکل دهی به جنبش های اعتراضی علیه سلطه خارجی بر مبنای این اصل قرآنی(یافته ها) به عنوان یکی از مهمترین مبانی دینی نفی سلطه غیرمسلمانان بر مسلمانان است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 331.27 K

تحلیل اثرگداری نظریه ولایت فقیه بر اندیشه مقاومت در خاورمیانه

مجید استوار؛ علی اکبر دانای درگاه

دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 149-170

چکیده

  وقوع انقلاب اسلامی تحت تاثیر اندیشه‌های امام خمینی(ره) و نظریه ولایت فقیه، تغییرات عمیقی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا ایجاد کرد. عملکرد جنبش‌های اسلامی و به طور اخص اندیشه مقاومت در نیم قرن اخیر، ...  بیشتر وقوع انقلاب اسلامی تحت تاثیر اندیشه‌های امام خمینی(ره) و نظریه ولایت فقیه، تغییرات عمیقی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا ایجاد کرد. عملکرد جنبش‌های اسلامی و به طور اخص اندیشه مقاومت در نیم قرن اخیر، تحت تأثیر این نظریه و بازتاب انقلاب اسلامی بوده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی شکل‌گیری مقاومت در منطقه خاورمیانه و تحلیل چگونگی اثرگذاری نظریه ولایت فقیه بر اندیشه مقاومت در این منطقه می باشد. پرسش بنیادی پژوهش حاضر این است که ولایت فقیه چگونه بر ملت‌های منطقه تأثیر گذاشته و موجب شکل‌گیری مقاومت گردیده است؟ (مسئله) در پژوهش حاضر از روش کیفی و رهیافت جامعه شناسی سیاسی.استفاده شده است (روش) یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد امام خمینی‌(ره) با اتکاء بر نظریه ولایت فقیه و سه اصل اساسی عدالت، توجه به آراء و نظرات مردم (مردم سالاری) و مقابله با مستکبران عالم در برابر مستضعفان از طریق قدرت نرم در شکل‌گیری خودجوش هسته‌های مقاومت موثر بوده و پس از عمق یابی و گسترش محور مقاومت، منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه نیز تامین شده است. (یافته ها)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 573.23 K

بررسی تأثیرات بینشی و انگیزشی قدرت نرم دشمن بر بیداری اسلامی از نگاه خطبه‌های ۱۶، ۲۲ و ۹۳ نهج‌البلاغه

حسین رحمانی تیرکلایی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401

چکیده

  زمانی که آرمان­‌های یک جامعه بر اثر تغییر ارزش­‌ها به خطر بی‌افتد، دشمن از فضای ایجاد شده، در مسیر دستیابی به اهداف خود استفاده خواهد نمود و یکی از مهم­ترین و مؤثرترین ابزارها برای پیشبرد اهدافشان، ...  بیشتر زمانی که آرمان­‌های یک جامعه بر اثر تغییر ارزش­‌ها به خطر بی‌افتد، دشمن از فضای ایجاد شده، در مسیر دستیابی به اهداف خود استفاده خواهد نمود و یکی از مهم­ترین و مؤثرترین ابزارها برای پیشبرد اهدافشان، استفاده از جنگ نرم و اهرم­‌های اجتماعی آن خواهد بود؛ پس از شکل­‌گیری بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه دشمن با تکیه بر قدرت نرم خود به دنبال تحریف و استحاله این حرکت در جوامع اسلامی است تا از طریق مهار بینش و انگیزش این جوامع، به اهداف تعیین شده خود دست‌یابد. عنصر قدرت نرم، قادر است راهبردهای بینشی و جهت­‌گیری­‌های انگیزشی این حرکت شکل گرفته را به مسیر دلخواه دشمن هدایت کند.(مسئله) بر همین اساس، در این تحقیق از روش توصیفی ـ تحلیلی، تأثیرات بینشی و انگیزشی قدرت نرم دشمن بر بیداری اسلامی را از نگاه نهج‌­البلاغه واکاوی کرده‌ایم.(روش) محقق در نهایت در این پژوهش، به این نتیجه رسیده است که دشمن با تکیه به قدرت نرم، به تدریج و بدون خودآگاهی مخاطب، دست به تحریف ملاک­‌های محبتی و برائتی مسلمین زده و با استفاده از همین مکانیزم در صدد مهار بیداری اسلامی در این جوامع است، تا در صورت عدم موفقیت در استحاله این حرکت، این جوشش شکل گرفته را به انحراف وادارد.(یافته‌­ها)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 367.71 K

تأثیر انقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی در منطقه ؛ با تأکید بر انصار الله یمن

رشید رکابیان؛ ناصر پورحسن

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401

چکیده

  انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه آغاز خیزش بیداری اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم، شروع دوره جدیدی از ظهور اسلام با رویکرد سیاسی را برای جهان اسلام نوید داده و پیروزی برجسته ترین حرکت اسلامی در این دوره،سایر ...  بیشتر انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه آغاز خیزش بیداری اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم، شروع دوره جدیدی از ظهور اسلام با رویکرد سیاسی را برای جهان اسلام نوید داده و پیروزی برجسته ترین حرکت اسلامی در این دوره،سایر حرکتهای اسلامی در جهان اسلام مثل یمن را به تکاپو واداشت. لذا این مقاله ظرفیت‌های فرهنگی- هویتی انقلاب اسلامی ایران و تاثیر انقلاب اسلامی ایران را بر بیداری اسلامی به خصوص انصارالله یمن را بررسی می کند(مساله) پژوهش حاضربا استفاده از روش توصیفی و تحلیلی روشن می نماید که تاثیرانقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی انطباق دارد (روش) شکل‌گیری انقلاب اسلامی در ایران از سه جهت برای بیداری اسلامی دارای اهمیت است.1-انقلاب اسلامی در ایران هویت فرهنگی جدیدی برای ایرانیان به ارمغان آورد با عنوان "هویت اسلامی- ایرانی"؛2- آن چه در ایران رخ داده به عنوان یک تجربة تاریخی – خواه نا خواه- در مقابل دیدگان ملت‌های منطقه است و ظرفیت الگو شدن برای آنها را دارد.3- انقلاب ایران ترکیبی از عناصر بومی و فرهنگی ایرانی را با عناصر دینی و مولفه‌هائی از رویکردهای دموکراتیک جدید ترکیب کرده و سنتزی متناسب با شرایط ایران اسلامی ارائه داده است که از ظرفیت بالایی برای الگو شدن برای کشورهای منطقه برخوردار می‌باشد.(یافته ها)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 433.9 K

حکمرانی فرهنگی انقلاب اسـلامی ایـران الهام بخش بیداری اسلامی

وحید آرایی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401

چکیده

  بیداری اسلامی جنبشی اســت که مبتنی برآگاهی و بنیاد اسلام خواهی، شکل گرفته و وقوع انقلاب اسـلامی در ایران بر فرآیند اســلامگرایی و گسترش بیداری اســلامی در جهان اسلام به‌ویژه در کشــورهای عربی تأثیر ...  بیشتر بیداری اسلامی جنبشی اســت که مبتنی برآگاهی و بنیاد اسلام خواهی، شکل گرفته و وقوع انقلاب اسـلامی در ایران بر فرآیند اســلامگرایی و گسترش بیداری اســلامی در جهان اسلام به‌ویژه در کشــورهای عربی تأثیر فزآینده­‌ای داشته است (مسئله) .این پژوهش بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌­ای (روش) به این پرسش می­‌پردازد که مؤلفه­‌های حکمرانی فرهنگی انقلاب اسلامی ایـران که موجب الهام بخشی بیداری اسلامی شده است، چیست؟ (پرسش) در پاسخ باید گفت انقلاب اسلامی بـا تکیـه بـر حکمرانی فرهنگی بـه‌ویـژه ارزش­هـایی نظیر آموزه‌­های اسلامی، مردم سالاری دینی، فرهنگ مقاومت و شهادت، معنویت و ولایت فقیه توانسته به احیای خودباوری دینی و بیداری اسلامی در عرصه منطقه‌­ای و تأثیرگذاری بـر مناسـبات جهـانی بپـردازد و اقتـدار فرهنگی و نـرم­‌افـزاری خـود را در عرصـۀبین‌­المللی به منصۀ ظهور رساند. (یافته)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 302.92 K

مقایسه الهیات رهایی بخش آمریکای لاتین و الهیات رهایی بخش شیعی از حیث چشم انداز عملی

مقداد محمودی؛ محمدرضا مجیدی؛ سیدمصطفی ابطحی

دوره 11، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 55-84

چکیده

  درکشورهای آمریکای‌لاتین طی دهه‌های1960و1970 جریانی ‌از الهیات درکلیسای‌کاتولیک شکل‌گرفت که بواسطه جهت‌گیریش برآن نام اِلهیات رهایی‌بخش نهاده ‌شد. مضمون اصلی این الهیات عطف توجه ‌به مسایل فَقر و تُهیدستی ...  بیشتر درکشورهای آمریکای‌لاتین طی دهه‌های1960و1970 جریانی ‌از الهیات درکلیسای‌کاتولیک شکل‌گرفت که بواسطه جهت‌گیریش برآن نام اِلهیات رهایی‌بخش نهاده ‌شد. مضمون اصلی این الهیات عطف توجه ‌به مسایل فَقر و تُهیدستی اکثریت عظیم مردم آمریکای لاتین و سلطه‌پذیری و وابستگی کشورهای این منطقه بود. بسیار جلوتر از ‌این به‌شیوه‌ای مشابه در کشورهای ‌اسلامی بویژه کشورِما نهضتی در بیداری و اصلاح دینی شکل‌گرفت که اساساً در میان متفکران دینی و حوزه‌های علوم دینی شکوفا‌ شد و رشدکرد که ‌می‌توان آن‌را نیز الهیات رهایی‌بخش تعبیرکرد. پرسش این‌ مقاله آن‌‌است که‌ چه تشابهاتی بین این‌دو جریان قابل مشاهده ‌است و بویژه وجه ‌مهم تمایز الهیات رهایی‌بخش شیعی با اِلهیات ‌رهایی‌بخش آمریکای لاتین را چگونه می‌توان تبیین کرد?(مسئله). این تحقیق با مطالعه این‌دو جریان و تأمل درباب آن‌ها، این فرضیه را قابل طرح دانست که با‌‌‌وجود تشابهات بسیار میان این‌دو، اِلهیات رهایی‌بخش شیعی به‌‌سبب مختصات وجود‌شناسی‌اش که معطوف‌به نظام ولایی وسرانجام ولایت ظاهری و باطنی فقیه است، از‌ شرایط منحصربه‌فردی برای تبدیل‌شدن به‌یک ایدئولوژی انقلابی برای بَسیج عمومی جهت تحقق عَملی آرمانِ‌ رهایی برخوردار است(فرضیه)؛مقاله با رویکرد تحلیلی و تکیه‌‌بر رهیافت اِنتقادی به اثبات این ‌دعوی پرداخته است(روش).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 459.67 K

راهبـــرد رژیم صهیونیستی در بلندی‌های جــولان و رویکرد جریان مقاومت

طیبه محمدی کیا؛ علی شاکر

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  پژوهش به چرایی اصرار رژیم صهیونیستی و چیستی استراتژی آن در بلندی های جولان می پردازد. هدف پژوهش توضیح چرایی حضور رژیم صهیونیستی در جولان و رویکرد بیداری اسلامی نسبت به آن، از چشم انداز تهدید سرزمینی و ...  بیشتر پژوهش به چرایی اصرار رژیم صهیونیستی و چیستی استراتژی آن در بلندی های جولان می پردازد. هدف پژوهش توضیح چرایی حضور رژیم صهیونیستی در جولان و رویکرد بیداری اسلامی نسبت به آن، از چشم انداز تهدید سرزمینی و تهدید امنیت انرژی، است. این رژیم، به رغم اتفاق آرای نسبی جامعه جهانی مبنی بر غیرقانونی بودن حضورش در این منطقه، به اشغال جولان ادامه داده است. پرسش پژوهش چیستی رویکرد جریان مقاومت دربرابر حضور و راهبرد اسرائیل در بلندی‌های جولان است. (مساله) روش پژوهش کتابخانه‌ای و تکنیک آن در رویکرد به منابع و ادبیات موجود توصیفی-تحلیلی است. (روش) جنبش مقاومت، به مثابه جریان پویای برجای مانده از جنبش فراگیر بیداری اسلامی در دنیای عربی، کار‌ویژه مبارزاتی و باز‌دارندگی یافته است. کوشش آن جلوگیری از عادی سازی اشغال و برقراری رابطه با رژیم اشغالگر است. بر این اساس حمایت از جنبش های بیداری اسلامی، حضور مستشاری و پشتیبانی نظامی جمهوری اسلامی ایران در سوریه به مثابه منطقه عمل جریان مقاومت، ماندن در نزدیکی بلندی‌های جولان و پیگیری استراتژی بازدارندگی و دفاعی جریان مقاومت با توجه به مسئله انرژی و نفت یافته های استراتژیک این پژوهش اند.(یافته ها)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 393.92 K

نقش روحانیت شیعه در بیداری اسلامی در تاریخ سیاسی معاصر ایران

نجات محمدی فر

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  روحانیت شیعه در تاریخ سیاسی معاصر ایران همواره نقش پیشگام و مؤثری در بیداری اسلامی ایفا کرده به گونه‌ای که بخش مهمی از تاریخ سیاسی ایران با روحانیت عجین شده و همیشه وزنه سنگین و تعیین‌کننده‌ای در تحولات ...  بیشتر روحانیت شیعه در تاریخ سیاسی معاصر ایران همواره نقش پیشگام و مؤثری در بیداری اسلامی ایفا کرده به گونه‌ای که بخش مهمی از تاریخ سیاسی ایران با روحانیت عجین شده و همیشه وزنه سنگین و تعیین‌کننده‌ای در تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران داشته‌اند. بر این اساس سوأل اصلی پژوهش حاضر این است که روحانیت شیعه در تاریخ سیاسی معاصر ایران چه نقشی در جهت بیداری اسلامی ایفا کرده است (مسئله). روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ــ تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌باشد (روش). نتایج حاصل از پژوهش گویای آن است که در سطح رهبری، روحانیون در لغو امتیاز رویتر، پیروزی نهضت تنباکو، پیروزی انقلاب مشروطیت، نهضت ملی شدن صنعت نفت، پیروزی انقلاب اسلامی و احیای نظریه بیداری اسلامی نقش مهمی ایفا کرده‌اند. در سطح حمایت مردمی می‌توان به اعلام حکم جهاد و دعوت مردم به مبارزه در جنگ‌های ایران و روس، حمایت از مردم در حادثه گریبایدوف و سفارت روس و به صحنه کشاندن مردم علیه استبداد و استعمار خارجی اشاره کرد. در سطح منطقه‌ای نیز می‌توان به تلاش‌های عالمان دینی همچون سید جمال‌الدین اسدآبادی، میرزا حسین نائینی، آیت‌الله کاشانی، امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری در جهت تقویت و بیداری اسلامی اشاره کرد (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 314.23 K

نقش و جایگاه آموزه‌های مهدویت در تحقّق اهداف بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی (با تأکید بر آموزه عدالت)

غلامرضا بهروزی لک؛ رضا کفیلی

دوره 11، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 7-27

چکیده

  انقلاب اسلامی ایران برمبنای مهدویت تحقق یافته و امامین انقلاب به سبب ارایه برنامه‌های راهبردی در صدد ایجاد جامعه‌ای منتظر برای ظهور حضرت بوده‌اند. یکی از مهم‌ترین رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در عصر ...  بیشتر انقلاب اسلامی ایران برمبنای مهدویت تحقق یافته و امامین انقلاب به سبب ارایه برنامه‌های راهبردی در صدد ایجاد جامعه‌ای منتظر برای ظهور حضرت بوده‌اند. یکی از مهم‌ترین رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در عصر حاضر، بیانیه گام دوم انقلاب است که هدف اصلی آن را نزدیک شدن انقلاب به آرمان بزرگش یعنی آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنافداه) عنوان می‌کنند. پژوهش حاضر به این مسئله پاسخ می‌دهد: آموزه عدالت مهدوی، چه جایگاهی در تحقق اهداف بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران دارد؟ (مسئله) برای بررسی این مسئله از ترکیب روش تحلیل محتوا در پژوهش کیفی و روش آینده‌پژوهی پس‌نگر استفاده شده است. (روش) برای پاسخ به مسئله مذکور در مرحله اول نقش آموزه‌های مهدوی در تحقق چله نخست انقلاب اسلامی و در مرحله دوم چگونگی ایجاد آمادگی برای طلوع خورشید ولایت(عج) بر اساس بیانیه گام دوم تبیین شده است. در مرحله سوم با در نظر گرفتن وضعیت آموزه عدالت مهدوی در جامعه فعلی و تصور آن در جامعه موعود (بر طبق احادیث و روایات واردشده)، نحوه نزدیک شدن جامعه فعلی به آن جامعه از طریق تبیین نقش الگویی آموزه عدالت مهدوی در خودسازی، جامعه سازی و تمدن سازی بیان‌شده است.(یافته‌ها) بنابراین با تلاش در عصر غیبت بر مبنای بیانیه گام دوم و تأکید بر آموزه عدالت مهدوی، میتوان هدف اصلی آن بیانیه را محقق کرد. (نتیجه)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 382.57 K

بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر افول هژمونی آمریکا

حسن محمدمیرزائی

دوره 11، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 29-54

چکیده

  انقلاب اسلامی ایران را می‌توان در ردیف انقلاب‌های بزرگ تاریخ دانست که باعث ایجاد تحولات مهمی در دنیای معاصر شده است. انقلابی که از زمان پیدایش به مثابه گفتمانِ غیر (دیگری) تمدن غربی، همواره در نزاع با ...  بیشتر انقلاب اسلامی ایران را می‌توان در ردیف انقلاب‌های بزرگ تاریخ دانست که باعث ایجاد تحولات مهمی در دنیای معاصر شده است. انقلابی که از زمان پیدایش به مثابه گفتمانِ غیر (دیگری) تمدن غربی، همواره در نزاع با این گفتمان بوده است. لذا سؤال اصلی که مطرح می‌گردد این است که با توجه به تقابل جدی این دو نگاه، انقلاب اسلامی چه تأثیری بر افول هژمونی آمریکا داشته است؟ (مسئله)؛ بر همین اساس در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش کیفی و مطالعه اسنادی، داده‌ها و مطالب مرتبط با این مسئله مطالعه و مورد بررسی قرار گیرد (روش)؛ نتایج بررسی‌ها حاکی از این است که انقلاب اسلامی از یک سو در سطح گفتمانی، اندیشه لیبرالیسم غربی را به صورت جدی به چالش کشیده است و از سوی دیگر با اقداماتی مانند کناره‌گیری از اتحاد راهبردی با آمریکا، تسخیر سفارت این کشور در ایران، ایجاد روحیه بیدارگری اسلامی در منطقه غرب آسیا، تضعیف جایگاه و قدرت رژیم صهیونیستی، حمایت از جنبش‌های ضد استکباری و به چالش کشیدن قدرت نظامی آمریکا، تأثیر بسزایی در گسترش حرکت های آزادی خواهانه - به طور خاص بیداری اسلامی- و در نتیجه افول هژمونی آمریکا داشته است (نتایج).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 519.79 K

تأثیر نقش مفهومی انقلاب اسلامی بر هویت‌خواهی شیعیان یمن با تأکید بر جنبش الحوثی

محسن نصر اصفهانی

دوره 11، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 55-75

چکیده

  بیداری اسلامی یکی از مهم‌ترین رویدادهایی است که به‌ویژه در دهه اخیر در منطقه خاورمیانه عربی بسیاری از کشورهای منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده است به نحوی که کشورهای مسلمان که عمدتاً تحت حاکمیت نظام‌های ...  بیشتر بیداری اسلامی یکی از مهم‌ترین رویدادهایی است که به‌ویژه در دهه اخیر در منطقه خاورمیانه عربی بسیاری از کشورهای منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده است به نحوی که کشورهای مسلمان که عمدتاً تحت حاکمیت نظام‌های استبدادی و پادشاهی اداره می‌شدند با خیزش‌های مردمی با هویت و نشانگان فرهنگ و ایدئولوژی اسلامی روبه‌رو شدند. در این میان کشور یمن به دلایل تاریخی و فرهنگی در بین کشورهای جهان اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و با حرکت‌ بیداری اسلامی در منطقه این کشور نیز دستخوش ناآرامی‌گردید. انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد قرن بیستم کشورهای اسلامی در منطقه را به‌شدت تحت تأثیر خود قرار داد. این تأثیرگذاری در عواملی مختلفی ریشه دارد که بخش قابل‌توجهی از آن به عوامل معنایی و هویتی باز می‌گردد. بر این اساس پرسش اصلی پژوهش حاضر این می‌باشد که عوامل معنایی و هویتی انقلاب اسلامی چه نقشی در هویت‌خواهی شیعیان یمن داشته است؟ (مسئله). روش تحقیق در این پژوهش توصیفی –تحلیلی و روش گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌باشد (روش). در حالیکه بسیاری از تحلیل‌ها به عوامل سیاسی، امنیتی، ژئوپلیتیک در بحران یمن اشاره دارد به نظر می‌رسد که هویت خواهی شیعیان یمن ریشه در ساختار معنایی و نقش محتوایی انقلاب اسلامی که شامل عواملی چون احیاگری اسلامی، عدالت‌طلبی، مبارزه با استبداد و استعمار، بازتولید فرهنگ مقاومت و مقابله با نفوذ بیگانگان دارد (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 327.11 K