محمد غفوری فر؛ فاطمه بشارتی
دوره 10، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 7-30
چکیده
خطبه جهاد یکی از برجستهترین خطبههای نهجالبلاغه است که بیانگر مبارزه و جهاد، اهمیت و آثار آن، و نیز پیامدهایی ترک جهاد برای امتها است. مقالهٔ پیشِ رو با بررسی مختصات سبکی پر بسامد خطبهٔ جهاد در لایههای ...
بیشتر
خطبه جهاد یکی از برجستهترین خطبههای نهجالبلاغه است که بیانگر مبارزه و جهاد، اهمیت و آثار آن، و نیز پیامدهایی ترک جهاد برای امتها است. مقالهٔ پیشِ رو با بررسی مختصات سبکی پر بسامد خطبهٔ جهاد در لایههای آوایی، نحوی و بلاغی، با روش توصیفی ـ تحلیلی و بررسی آماری دادهها (روش)، میکوشد تا با تکیهبر دانش سبکشناسی به بازشناسی رگهها و بنمایههای ادبیات مقاومت در این متن ماندگار بپردازد. (مسئله) نتایج پژوهش نشان میدهد که در سطح آوایی، اصوات و الفاظِ گزینششده و موسیقی برآمده از آنها، تداعیگر فحوای کلام و بنمایههای مقاومت و پایداری، همچون تحریض به مقاومت و جهاد، اعتراض توأم با هشدار نسبت به بیتوجهی و تسامح دینی، نصیحت و ارشاد و عدم ذلت پذیری، تحسر و تأسف نسبت به رخدادها و حوادث است. در سطح نحوی نیز بسامد بالای جملههای فعلیه و کوتاه و جملههای انشائی به بیان مؤلفهٔ ادبیات مقاومت همچون نفاق و دورویی، نفی تنبلی و نکوهش سستی و تنپروری و تحریک غیرت اسلامی برای دفاع و مبارزه به دشمن دلالت دارد. در سطح بلاغی نیز معانی و مضامین مقاومت همچون میهندوستی و تحریک غیرت ملی و دینی برای دفاع و مبارزه، دعوت بهغفلت ستیزی و هوشیاری از خلال تجسم تصاویر حسی برای ما تداعی میشود. (یافتهها)