فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی

مفهوم شناسی و مؤلفه‌های تعلیم و تربیت اسلامی از منظر بیدارگر اسلام؛ سید جمال‌الدین اسدآبادی

حسین مرادی مخلص؛ مرتضی شاه مرادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 بهمن 1401

چکیده

  سید جمال‌الدین اسدآبادی متفکر و سیاستمداری است که آغازگر نواندیشی و بیداری در جهان اسلام بوده است که غالباً اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی ایشان موردتوجه محققان بوده است و دیدگاه‌های وی در عرصه تعلیم ...  بیشتر سید جمال‌الدین اسدآبادی متفکر و سیاستمداری است که آغازگر نواندیشی و بیداری در جهان اسلام بوده است که غالباً اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی ایشان موردتوجه محققان بوده است و دیدگاه‌های وی در عرصه تعلیم و تربیت مغفول مانده است. با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت و ضرورت تحول نظام آموزشی مسلمانان، مسئله و هدف پژوهش حاضر واکاوی مفهوم و مؤلفه‌های تعلیم و تربیت از منظر سید جمال‌الدین اسدآبادی به‌عنوان یکی از مصلحان بیدارگر اسلامی می‌باشد (مسئله). روش تحقیق پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت داده از نوع کیفی و از نوع تحلیل متنی می‌باشد که جهت گردآوری داده‌ها از روش اسناد کاوی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل کتب، مقالات و اسناد علمی مرتبط با سید جمال‌الدین اسدآبادی بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس مقالات و کتب مرتبط انتخاب شد و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها این پژوهش در چهار مرحله توصیف، تحلیل، استنتاج و تبیین انجام پذیرفت (روش). یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سید جمال‌الدین، تعلیم و تربیت را یکی از شیوه‌های مهم بیداری مسلمانان می‌دانست. ازنظر وی، تعلیم و تربیت فرد از سه دیدگاه قابل‌بررسی است و معلم به‌عنوان الگوی کامل تربیتی نقش مهمی در فرایند تعلیم و تربیت دارد. مهم‌ترین تأکیدات و مؤلفه‌های تربیت ازنظر سید جمال‌الدین شامل توجه به زبان مادری، آگاهی و بیداری، استعمار و استبداد نتیجه انحراف اخلاقی، جایگاه رفیع علم، بازسازی هویت اسلامی و گسترش‌ علوم‌ و فنون‌ جدید می‌باشد (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله

شهیده بنت‌الهدی صدر، پیشاهنگ زن مسلمان در عرصه بیداری اسلامی؛ شاخص‌ها و چالش‌ها

سید مهدی نوری کیذقانی؛ حجت اله فسنقری؛ عباس گنجعلی؛ سید روح الله حسینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 اسفند 1401

چکیده

  موج اسلام‌خواهی در قالب بیداری اسلامی طی سال‌های گذشته، کشورهای اسلامی را در دو بخش قالب و محتوا در معرض تغییر و تحول تازه‌ای قرار داده است. در روزگار کنونی که نوای بیداری اسلامی در سراسر جهان اسلام ...  بیشتر موج اسلام‌خواهی در قالب بیداری اسلامی طی سال‌های گذشته، کشورهای اسلامی را در دو بخش قالب و محتوا در معرض تغییر و تحول تازه‌ای قرار داده است. در روزگار کنونی که نوای بیداری اسلامی در سراسر جهان اسلام طنین‌افکن شده، نقش بی‌بدیل شهیده بنت‌الهدی صدر در این مسیر به‌عنوان یکی از پیشگامان عرصه بیداری اسلامی، بیش‌ازپیش جلوه‌نمایی می‌کند. رویکرد علمی و اعتقادی بنت‌الهدی و چالش‌های پیش روی وی، چگونگی به چالش کشاندن عقب‌ماندگی‌های جامعه اسلامی و نیز تلاش‌های بی‌سابقه وی در زمینه بیداری اسلامی ازجمله موضوعاتی است که به واکاوی مجدانه نیاز دارد. سؤالی که مطرح می‌شود و تلاش می‌شود به آن پاسخی درخور داده شود، آن است که بنت‌الهدی صدر چگونه توانست در مسیر بیداری اسلامی اقدامات مؤثری را ارائه نماید.(مسئله) روش تحقیق پیش رو توصیفی-تحلیلی است که بر اساس پیمایش دوره‌های تاریخی معاصر و توصیف شرایط مختلفی که بنت‌الهدی صدر در آن می‌زیسته، مبانی و رویکردهای مدیریتی، آموزشی و تبلیغی وی و بر اساس آورده‌های داستانی‌اش، به تحلیل پرداخته است. (روش) تحقیق پیش رو بر آن است تا از ابداعات و شیوه‌های شهیده صدر در خصوص تلاش در جهت بیداری اسلامی در زمان و جامعه خود پرده بردارد. یافته‌های کلی پژوهش نشان می‌دهد که سیاست ورزی، واقع‌گرایی، مسئولیت‌پذیری، اعتدال‌گرایی، تحول‌خواهی، ادراک سازی مشترک، تحریف زدایی و باور به بازیابی اصول اسلامی از شاخصه-های اصلی منظومه فکری بیدارگرایانه بنت‌الهدی به شمار می‌رود. (یافته‌ها)

---

• مشاهده مقاله

تأثیر انقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی در منطقه ؛ با تأکید بر انصار الله یمن

رشید رکابیان؛ ناصر پورحسن

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 اسفند 1401

چکیده

  انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه آغاز خیزش بیداری اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم، شروع دوره جدیدی از ظهور اسلام با رویکرد سیاسی را برای جهان اسلام نوید داده و پیروزی برجسته ترین حرکت اسلامی در این دوره،سایر ...  بیشتر انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه آغاز خیزش بیداری اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم، شروع دوره جدیدی از ظهور اسلام با رویکرد سیاسی را برای جهان اسلام نوید داده و پیروزی برجسته ترین حرکت اسلامی در این دوره،سایر حرکتهای اسلامی در جهان اسلام مثل یمن را به تکاپو واداشت. لذا این مقاله ظرفیت‌های فرهنگی- هویتی انقلاب اسلامی ایران و تاثیر انقلاب اسلامی ایران را بر بیداری اسلامی به خصوص انصارالله یمن را بررسی می کند(مساله) پژوهش حاضربا استفاده از روش توصیفی و تحلیلی روشن می نماید که تاثیرانقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی انطباق دارد (روش) شکل‌گیری انقلاب اسلامی در ایران از سه جهت برای بیداری اسلامی دارای اهمیت است.1-انقلاب اسلامی در ایران هویت فرهنگی جدیدی برای ایرانیان به ارمغان آورد با عنوان "هویت اسلامی- ایرانی"؛2- آن چه در ایران رخ داده به عنوان یک تجربة تاریخی – خواه نا خواه- در مقابل دیدگان ملت‌های منطقه است و ظرفیت الگو شدن برای آنها را دارد.3- انقلاب ایران ترکیبی از عناصر بومی و فرهنگی ایرانی را با عناصر دینی و مولفه‌هائی از رویکردهای دموکراتیک جدید ترکیب کرده و سنتزی متناسب با شرایط ایران اسلامی ارائه داده است که از ظرفیت بالایی برای الگو شدن برای کشورهای منطقه برخوردار می‌باشد.(یافته ها)

---

• مشاهده مقاله

أجر جهاد و مقاومت از گام نخست تا پسا شهادت در حدیث امام رضا علیه السلام

محمدرضا جواهری

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  متن پرسش امام علی علیه‌السلام وپاسخ پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در موضوع جهاد و شهادت در یک حدیث امام رضا علیه‌السلام وجود دارد. آن پرسش و پاسخ در پایان غزوه ذات السلاسل در سال هشتم هجری اتفاق ...  بیشتر متن پرسش امام علی علیه‌السلام وپاسخ پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در موضوع جهاد و شهادت در یک حدیث امام رضا علیه‌السلام وجود دارد. آن پرسش و پاسخ در پایان غزوه ذات السلاسل در سال هشتم هجری اتفاق افتاده است.بی‌تردیدحدیثی که در بردارنده گفتگوی دو معصوم در موضوع جهاد و شهادت باشد سرمایه‌ای بزرگ برای شناخت منطق اهل بیت علیهم‌السلام در آن موضوع خواهد بود. این حدیث نخستین بار در کتاب صحیفه الرضا علیه‌السلام آمده است که از اصول اربعمأه بوده و اعتبار آن در این مقاله بیان شده و همچنین شخصیت راوی حدیث بررسی رجالی گردیده است(مسئله)؛ این پژوهش به توصیف و تحلیل سند و متن و دلالت همان حدیث اختصاص دارد (روش)؛ اندیشه اسلامی و بیداری اسلامی و آرمان اسلامی و جهاد و مقاومت و شهادت در طول هم قرار دارند ودر این میان شهادت بالاترین نیکی در جهان است. این مقاله به تبیین همین اوج و قله نیکی اختصاص دارد. در این حدیث رضوی علیه‌السلام وضعیت مجاهدان از نخستین گام به تفصیل در سه بخش از جهاد تا شهادت و از شهادت تا قیامت و از قیامت تا ابدیت نشان داده شده است درمحتوای این حدیث حقایقی در ارتباط با جزئیات مراحل جهاد و کار مجاهدان در مراحل پی‌درپی و به هم پیوسته تا پس از شهادت وجود دارد که در هیچ حدیث دیگری نیست (یافته‌ها)؛

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 423.13 K

نقش روحانیت شیعه در بیداری اسلامی در تاریخ سیاسی معاصر ایران

نجات محمدی فر

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  روحانیت شیعه در تاریخ سیاسی معاصر ایران همواره نقش پیشگام و مؤثری در بیداری اسلامی ایفا کرده به گونه‌ای که بخش مهمی از تاریخ سیاسی ایران با روحانیت عجین شده و همیشه وزنه سنگین و تعیین‌کننده‌ای در تحولات ...  بیشتر روحانیت شیعه در تاریخ سیاسی معاصر ایران همواره نقش پیشگام و مؤثری در بیداری اسلامی ایفا کرده به گونه‌ای که بخش مهمی از تاریخ سیاسی ایران با روحانیت عجین شده و همیشه وزنه سنگین و تعیین‌کننده‌ای در تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران داشته‌اند. بر این اساس سوأل اصلی پژوهش حاضر این است که روحانیت شیعه در تاریخ سیاسی معاصر ایران چه نقشی در جهت بیداری اسلامی ایفا کرده است (مسئله). روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ــ تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌باشد (روش). نتایج حاصل از پژوهش گویای آن است که در سطح رهبری، روحانیون در لغو امتیاز رویتر، پیروزی نهضت تنباکو، پیروزی انقلاب مشروطیت، نهضت ملی شدن صنعت نفت، پیروزی انقلاب اسلامی و احیای نظریه بیداری اسلامی نقش مهمی ایفا کرده‌اند. در سطح حمایت مردمی می‌توان به اعلام حکم جهاد و دعوت مردم به مبارزه در جنگ‌های ایران و روس، حمایت از مردم در حادثه گریبایدوف و سفارت روس و به صحنه کشاندن مردم علیه استبداد و استعمار خارجی اشاره کرد. در سطح منطقه‌ای نیز می‌توان به تلاش‌های عالمان دینی همچون سید جمال‌الدین اسدآبادی، میرزا حسین نائینی، آیت‌الله کاشانی، امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری در جهت تقویت و بیداری اسلامی اشاره کرد (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 314.23 K

گفتمانِ مقاومت فلسطین؛ طلیعة بیداری اسلامی در میان شاعران معاصر عرب

فاروق نعمتی؛ محمدمهدی روشن چسلی؛ اسماعیل نادری

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  مساله فلسطین، همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین مضامین شعری در میان شاعران معاصر عرب بوده است. وجه اشتراک همة این شاعران، تأکید بر پایداری مستمرّ تا رسیدن به پیروزی و آزادی فلسطین است. از نگاهِ آنها، سلاح ...  بیشتر مساله فلسطین، همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین مضامین شعری در میان شاعران معاصر عرب بوده است. وجه اشتراک همة این شاعران، تأکید بر پایداری مستمرّ تا رسیدن به پیروزی و آزادی فلسطین است. از نگاهِ آنها، سلاح مقاومت، تنها وسیلة ممکن برای مقابله با بیدادگری‌های دشمن صهیونیست و نجات مسجدالأقصی است. شاعرانی که در راستای مقاومت ملت فلسطین شعر سروده‌اند، دو گروه هستند؛ گروه اول شاعران بومی فلسطین هستند که با زبان و قلم در مسیر استقلال و آزادی وطن خویش گام برداشته‌اند؛ و گروه دوم شاعرانی هستند از کشورهای دیگر، که فریاد مبارزه را بر علیه دشمنان صهیونیست در سروده‌های حماسی خود متجلّی ساخته-اند(هدف و بیان مساله). این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده (روش پژوهش) علاوه بر پرداختن به مهمترین و پرکاربردترین درونمایه های ادبیات پایداری و بیداری به این نتیجه رسیده است که شعرا برای انتقال مفاهیم پایداری و بیدار کردن ملت، اشعارشان را هم به سبک ساده و روان سروده اند و هم به آرایه های ادبی آراسته اند و هم از زبان شعر مدد جسته اند(نتائج).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 434.39 K

بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر افول هژمونی آمریکا

حسن محمدمیرزائی

دوره 11، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 29-54

چکیده

  انقلاب اسلامی ایران را می‌توان در ردیف انقلاب‌های بزرگ تاریخ دانست که باعث ایجاد تحولات مهمی در دنیای معاصر شده است. انقلابی که از زمان پیدایش به مثابه گفتمانِ غیر (دیگری) تمدن غربی، همواره در نزاع با ...  بیشتر انقلاب اسلامی ایران را می‌توان در ردیف انقلاب‌های بزرگ تاریخ دانست که باعث ایجاد تحولات مهمی در دنیای معاصر شده است. انقلابی که از زمان پیدایش به مثابه گفتمانِ غیر (دیگری) تمدن غربی، همواره در نزاع با این گفتمان بوده است. لذا سؤال اصلی که مطرح می‌گردد این است که با توجه به تقابل جدی این دو نگاه، انقلاب اسلامی چه تأثیری بر افول هژمونی آمریکا داشته است؟ (مسئله)؛ بر همین اساس در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش کیفی و مطالعه اسنادی، داده‌ها و مطالب مرتبط با این مسئله مطالعه و مورد بررسی قرار گیرد (روش)؛ نتایج بررسی‌ها حاکی از این است که انقلاب اسلامی از یک سو در سطح گفتمانی، اندیشه لیبرالیسم غربی را به صورت جدی به چالش کشیده است و از سوی دیگر با اقداماتی مانند کناره‌گیری از اتحاد راهبردی با آمریکا، تسخیر سفارت این کشور در ایران، ایجاد روحیه بیدارگری اسلامی در منطقه غرب آسیا، تضعیف جایگاه و قدرت رژیم صهیونیستی، حمایت از جنبش‌های ضد استکباری و به چالش کشیدن قدرت نظامی آمریکا، تأثیر بسزایی در گسترش حرکت های آزادی خواهانه - به طور خاص بیداری اسلامی- و در نتیجه افول هژمونی آمریکا داشته است (نتایج).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 519.79 K

پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیاد‌گرایی در سوریه(مطالعه موردی: جبهه‌النصره)

سمیه حمیدی؛ سیدابراهیم سرپرست سادات؛ احسان مزدخواه

دوره 11، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 125-147

چکیده

  شروع حرکت‌های بیداری اسلامی با تاکید بر پارادایم واکنشی باعث بروز بحران‌های سیستمی در نظم سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در خاورمیانه گردید. اساساً یکی از کشور‌هایی که به‌واسطه‌ی تحولات اخیر در ...  بیشتر شروع حرکت‌های بیداری اسلامی با تاکید بر پارادایم واکنشی باعث بروز بحران‌های سیستمی در نظم سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در خاورمیانه گردید. اساساً یکی از کشور‌هایی که به‌واسطه‌ی تحولات اخیر در شمال آفریقا و خاورمیانه منبعث از بیداری اسلامی دچار تغییرات و ظهور بحران گردید سوریه می باشد. در این کشور به-دلیل وجود یکسری از چالش‌ها و مطالبات انباشته شده که در غالب محرومیت نسبی تجلی می‌کند وارد بریک معضله امنیتی فراگیر شد که سیستم تصمیم‌گیری این کشور را با بحران روبه‌رو ساخت. حال، این سوال مطرح است که در بازخوانی پدیده بیداری اسلامی در یک روایت واکنشی با محوریت مسئله محرومیت‌ نسبی این مسئله چگونه به‌عنوان یک کاتالیزور در ظهور گروه‌های بنیاد‌گرا مانند جبهه‌النصره موثر بود؟(مسئله). با روش توصیفی – تحلیلی و بهره‌گیری از تئوری محرومیت نسبی به عنوان زیر مجموعه پارادایم‌های واکنشی(روش)، این فرضیه به بحث گذارده شده که ناتوانی سیستم حکمران به‌عنوان متغییر تصمیم‌گیر در سوریه به‌دلیل ناتوانی در پاسخ‌گویی به مطالبات اجتماعی باعث بستر‌سازی گروه‌های بنیاد‌گرا با مشی خشونت‌طلبی شد(فرضیه). سرانجام، با ظهور جبهه‌النصره ساخت سیاسی – اجتماعی سوریه وارد یک بحران امنیتی فراگیر شد که اساساً منجر به امنیت‌زدایی گردید و نظم مسلط این کشور را با چالش روبه‌رو ساخت(یافته).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 407.59 K

تجلّی بیداری اسلامی در شعر معاصر لبنان (مطالعه موردی: شعر مصطفی غلایینی)

اسماعیل نادری؛ محمدمهدی روشن چسلی؛ فاروق نعمتی

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 115-139

چکیده

  مصطفی غلایینی از شخصیت‌های برجسته‌ی معاصر در قرن بیستم است که علاوه بر پژوهش در مسائل زبانشناسی و علم نحو، اشعار زیبایی را هم به رشته نظم کشیده که به روشنی، اندیشه‌ها و آراء سیاسی- اجتماعی وی را بازتاب ...  بیشتر مصطفی غلایینی از شخصیت‌های برجسته‌ی معاصر در قرن بیستم است که علاوه بر پژوهش در مسائل زبانشناسی و علم نحو، اشعار زیبایی را هم به رشته نظم کشیده که به روشنی، اندیشه‌ها و آراء سیاسی- اجتماعی وی را بازتاب می‌دهد. او توجه ویژه‌ای به جوانان داشته به طوری که بیشتر قصائد خود را با خطاب قرار دادن جوانان و فرزندان وطن آغاز کرده است. غلایینی آنان را به فراگیری دانش، بینش درست سیاسی، استعمارستیزی و تلاش برای آزادی وطن و رسیدن به عزت و کمال انسانی تشویق کرده است.(مساله) این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است(روش) به این نتیجه رسیده که شاعر برای گسترش و پویایی جنبش بیداری اسلامی و نهادینه کردن آن به عنوان یک عامل تاثیر گذار برای مقابله با استبداد و استعمارگران و رفتارهای هنجارشکنانه آنان, مولفه های مختلف بیداری اسلامی از جمله شهادت طلبی, وحدت اسلامی, مقاومت در برار مشکلات, تقویت روحیه پایداری, تقویت معرفت دینی و خودباوری و ظلم ستیزی, اعتماد به نفس در جوانان و عمق بخشیدن به آگاهی آنان وپرهیز از تفرقه نژادی را در دیوان خود به تصویر کشیده است(یافته ها و نتیجه).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 330.99 K

ابعاد و ظرفیت‌های ضد استکباری پیاده‌روی اربعین حسینی بر اساس دیدگاه های مقام معظم رهبری (مدظله العالی)

زاهد غفاری هشجین؛ حسن محمدمیرزائی

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 49-73

چکیده

  پیاده‌روی اربعین حسینی را می‌توان عظیم‌ترین تجمع انسانی تاریخ بشریت دانست. لذا بررسی ابعاد مختلف آن از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. اربعین حسینی به‌عنوان مهم‌ترین میعادگاه شیعیان و حتی سایر مسلمانان ...  بیشتر پیاده‌روی اربعین حسینی را می‌توان عظیم‌ترین تجمع انسانی تاریخ بشریت دانست. لذا بررسی ابعاد مختلف آن از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. اربعین حسینی به‌عنوان مهم‌ترین میعادگاه شیعیان و حتی سایر مسلمانان جهان دارای ابعاد و ظرفیت‌های قابل‌توجهی بوده که لازم است هرکدام از آن‌ها به‌دقت مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. با توجه به اینکه بحث استکبارستیزی یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی تشیع و به‌تبع آن انقلاب اسلامی به شمار می‌رود این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که ابعاد و ظرفیت‌هایی ضد استکباری پیاده‌روی اربعین حسینی چیست؟ (مسئله)؛ با توجه به موضوع موردبررسی، روش مورداستفاده در این مطالعه از نوع کیفی و اسنادی خواهد بود. (روش)؛ براساس یافته‌های به‌دست‌آمده می‌توان چنین گفت که پیاده‌روی اربعین دارای ظرفیت‌های جدی برای ترویج و ارتقاء ابعاد استکبارستیزی در میان آزادی خواهان جهان بوده و می‌تواند زمینه‌ساز گسترش بیداری اسلامی در میان ملت‌های منطقه باشد. ابعاد و مؤلفه‌هایی که عبارت‌اند از: نظام ولایت الهی، شناخت و بصیرت، مردمی بودن، استمرار، عزت، شجاعت، ایستادگی، وحدت و دفاع از مظلومین (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 336.76 K

قصیدۀ رضوی بهار، تجلی بیداری اسلامی در عصر مشروطه

زهرا جمشیدی

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 157-173

چکیده

  پژوهش حاضر در صدد برسی مؤلفه‌های بیداری اسلامی در عصر مشروطه در یکی از قصاید رضوی محمدتقی بهار است. (مسئله)؛ این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای (روش) سعی دارد به تبیین جایگاه ...  بیشتر پژوهش حاضر در صدد برسی مؤلفه‌های بیداری اسلامی در عصر مشروطه در یکی از قصاید رضوی محمدتقی بهار است. (مسئله)؛ این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای (روش) سعی دارد به تبیین جایگاه قصاید رضوی (با مطالعه موردی قصیدۀ رضوی بهار) در بیداری اسلامی عصر مشروطه بپردازد. برایند تحقیق حاکی از آن است که بهار از جمله شاعران متعهد عصر مشروطه است که در اشعار خود از مفاهیم پایداری بهرۀ فراوانی در بیداری اسلامی عصر مشروطه برده است. یکی از قصاید مهم بهار، قصیده‌ای رضوی با مطلع «بوی خون ای باد از طوس سوی یثرب بر» است که در آن مؤلفه‌های پایداری و بیداری بسیار گسترده است. این قصیده شامل عناصر افشای ظلم و هویّت ظالم، بیان مظلومیّت مردم، تمسّک به پیامبر(ص) و امام رضا (ع)، ستایش آزادی و آزادی‌خواهان، نفی استعمار خارجی و اختناق داخلی، سعی در آگاهی مردم و توجه به جایگاه رهبران و آزادی‌خواهان است. بهار با استعانت از عناصر دینی و مذهبی در این قصیده، عموم مردم را از جنایات استعمار و استبداد در عصر خود آگاه می‌کند و به معنای دقیق کلمه در صدد تحقق بیداری اسلامی در عصر مشروطه است. (یافته‌ها).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 286.17 K

فراتحلیل مقالات مرتبط با نقش شبکه های اجتماعی مجازی در وقوع بیداری اسلامی(۲۰۱۷-۲۰۱۰)

محمدرضا رفیعی دولت آبادی؛ رضا عبدالرحمانی

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 75-100

چکیده

  فراتحلیل مقالات مرتبط با نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در وقوع بیداری اسلامی است. پرسش اساسی تحقیق آن است که «نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در وقوع بیداری اسلامی» کدام است؟ (مسئله) روش تحقیق کیفی از ...  بیشتر فراتحلیل مقالات مرتبط با نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در وقوع بیداری اسلامی است. پرسش اساسی تحقیق آن است که «نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در وقوع بیداری اسلامی» کدام است؟ (مسئله) روش تحقیق کیفی از نوع فراتحلیل است. روش گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه‌ای و ابزار آن پرسشنامه معکوس است. جامعه آماری کلیه مقالات چاپ‌شده از سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰) تا سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) که موضوع آن‌ها به‌طورکلی نقش شبکه‌های اجتماعی در بیداری اسلامی است. حجم نمونه، ۲۲ مقاله با توجه به محدوده زمانی خاص، نزدیکی حوزه موضوعی و معدود بودن منابع مذکور به‌عنوان نمونه انتخاب شد. (روش) مهم‌ترین عوامل بیداری اسلامی: فقر، بیکاری، شکاف طبقاتی، فساد، تبعیض، بی‌عدالتی، استبداد بوده و بیداری از خلال فرآیندهای بسیج خودجوشی بودند که از فراخوان‌های اینترنتی و شبکه‌های ارتباطی به وجود آمدند؛ و در ابتدا بدون رهبر بودند اما آهسته‌آهسته رهبری یافتند؛ کشورهایی که دارای رهبری کارآمد و ایدئولوژی واحد بودند، زودتر به نتیجه رسیدند. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که نخست، شبکه‌های اجتماعی مجازی اگرچه عامل اصلی وقوع انقلاب‌ها نیستند، با این وصف می‌توانند بسیج عمومی را تقویت کرده، به رهبری و موفقیت جنبش‌ها کمک کنند. دوم، جنبش‌ها و انقلاب‌ها در جوامع با الگوگیری از یکدیگر در جستجوی هویت ازدست‌رفته‌اند. (یافته‌ها)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 487.42 K

تکریم سادات و کارکرد آن در بیداری اسلامی

سید سعید حسینی رامشه؛ حمید رضا سروریان

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 53-76

چکیده

  مسلمانان به اهل‌بیت (ع) مودت دارند که این پشتوانه قرآنی، روایی و عقلی دارد و سادات نیز مورد اکرامند. درباره سادات از وجوه مختلفی پژوهش هایی شده است اما به طور مستقل چراییِ تکریم ایشان و از طرفی نقش این ...  بیشتر مسلمانان به اهل‌بیت (ع) مودت دارند که این پشتوانه قرآنی، روایی و عقلی دارد و سادات نیز مورد اکرامند. درباره سادات از وجوه مختلفی پژوهش هایی شده است اما به طور مستقل چراییِ تکریم ایشان و از طرفی نقش این تکریم در تحولات اجتماعی-سیاسی بررسی نشده است.(مساله) این پژوهش کاربردی، با روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از منبع کتابخانه به سوالات مطرح شده پاسخ می گوید.(روش)آیه مودت، روایات مربوطه، بزرگداشت سوره کوثر و ادای دِین به پیامبر (ص) و حکم عقل در مجموع منظومه حجیّت تکریم سادات را تکمیل کرده اند. این تکریم در راستای مودت به اهل بیت (ع) است و امید به رضای الهی در آن است. این تکریم در طول تاریخ بستر ساز بسیاری از تحولات اسلام خواهانه مانند بیداری اسلامی بدست رهبران سید در جوامع اسلامی بوده است که می تواند استمرار داشته باشد.(یافته‌ها)اگر نخبگان سادات برای نقش آفرینی در بیداری اسلامی اراده کنند قطعا مردم به دو دلیل حق طلبی و ارادت قلبی به سادات به دعوت ایشان لبیک خواهند گفت.(نتیجه)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 419.25 K

تحلیل محتوا کتب درسی دوره ابتدایی از منظر توجه به ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی (تالیف سال تحصیلی ۱۴۰۰/۱۳۹۹)

مهدی میرزایی

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 149-165

چکیده

  این پژوهش با هدف بررسی تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی با توجه به ابعاد و مولفه های مسئله بیداری اسلامی انجام گرفته است. روش پژوهش، توصیفی شامل: تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی ...  بیشتر این پژوهش با هدف بررسی تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی با توجه به ابعاد و مولفه های مسئله بیداری اسلامی انجام گرفته است. روش پژوهش، توصیفی شامل: تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی است. جامعه پژوهشی شامل دو بخش یعنی:متون مرتبط با ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی و سه عنوان کتاب درسی دوره ابتدایی (فارسی، تعلیمات اجتماعی و هدیه های آسمان) چاپ شده در سال تحصیلی ۱۴۰۰/۱۳۹۹می باشد.(مسئله) ابزارهای اندازه گیری فرم فیش برداری و سیاهه (چک لیست) تحلیل محتوا با استفاده از شاخص های آمار توصیفی هستند.(روش) در ادامه مشخص شد که مولفه های ظلم و استکبار ستیزی، آزادی خواهی و جلوگیری از پیامدهای نفوذ استعمار،انسجام، همگرایی و همبستگی اسلامی، معنویت گرایی و تقویت معرفت دینی، شهادت طلبی و میل به ایثار و جهاد در راه خدا، مقابله با رفتارهای خشونت طلبانه، باز تولید فرهنگ مقاومت و ایستادگی و ثبات قدم،تاکید بر حقوق مسلم انقلابیون و مسئله بیداری اسلامی و عدالت گرایی،حق گویی و حق گرایی قرار دارند.همچنین به ترتیب کتب هدیه های آسمان،فارسی و تعلیمات اجتماعی بیشترین فراوانی مربوط به ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی را شامل شده و پایه پنجم بیشترین تاکید را در این زمینه داشت. در پایان می توان گفت: محتوای کتب درسی از شناخت و آگاهی نسبتاً خوبی در زمینه های ظرفیت های بیداری اسلامی برخوردار بودند.(یافته)

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 334.32 K

درآمدی برمراحل بیداری اسلامی در جهان اسلام

امیرحسین مرادپوردهنوی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 85-111

چکیده

  بیداری اسلامی اصطلاحی است که برای بیان جنبشی مبتنی برآگاهی و عمل سیاسی و بر بنیاد اسلام خواهی شکل گرفته است. مرحله اول که تحت عنوان نهضت اصلاحی نامیده می شود این مرحله با شروع استعمار در جهان اسلام شروع ...  بیشتر بیداری اسلامی اصطلاحی است که برای بیان جنبشی مبتنی برآگاهی و عمل سیاسی و بر بنیاد اسلام خواهی شکل گرفته است. مرحله اول که تحت عنوان نهضت اصلاحی نامیده می شود این مرحله با شروع استعمار در جهان اسلام شروع شد، سیدجمال الدین اسدآبادی ، اقبال لاهوری ،محمدعبده ،ابوالاعلی مودودی و حسن البنا از مهم ترین متفکران مرحله اول می باشند.مرحله دوم که تحت عنوان انقلاب و جهاد نام برده می شود با شکل گیری انقلاب اسلامی در ایران آغاز می شود.امام خمینی برجسته ترین رهبر این دوره است.مرحله سوم که شاهد افزایش مشارکت سیاسی و جهاد در جهان اسلام می باشیم. بیداری اسلامی پس از دوران انقلاب وجهاد به تکامل رسید و در جاهایی که امکان مشارکت سیاسی و شریک شدن در حکومت برای اسلام گرایان فراهم شد از این پایگاه اجتماعی خود بهره بردند.موج چهارم بیداری اسلامی که از سال 2011 میلادی در شمال آفریقا وغرب آسیا آغاز گردید ،تلاش جوامع در راستای احقاق حقوق از دست رفته خود و ایجاد تحولات اجتماعی،سیاسی،فرهنگی بامحوریت اسلام است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 452.75 K

سیاست ترویج بنیادگرایی و بالکانیزه سازی خاورمیانه پس از بیداری اسلامی: تهدیدات پیش روی جمهوری اسلامی ایران و متحدان منطقه ای آن

رضا التیامی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 139-164

چکیده

  حوادث و رویدادهای جاری در جهان اسلام، محیط سیاسی جهان اسلام وجامعه جهانی را به شدت تغییر داده است. تحولات بیداری اسلامی، کشورهای متعدد اسلامی از آفریقای غربی تا جنوب فیلیپین ونیز مسلمانانی که در سایر ...  بیشتر حوادث و رویدادهای جاری در جهان اسلام، محیط سیاسی جهان اسلام وجامعه جهانی را به شدت تغییر داده است. تحولات بیداری اسلامی، کشورهای متعدد اسلامی از آفریقای غربی تا جنوب فیلیپین ونیز مسلمانانی که در سایر نقاط جهان پراکنده هستند را تحت تاثیر قرار داده است. تلاش اروپائیان برای تحت کنترل درآوردن و مطیع ساختن خاورمیانه و ایران به دوران حمله بریتانیا، صلیبیون و رومیان بر می گردد. دومین راه برای تصرف سرزمینهای وسیع منطقه، ایجاد تفرقه و آشوب و تجزیه کردن آنها به یکسری قلمروها و کشورهای درحال منازعه و اختلاف بود. یافته های پژوهش نشان می دهد آمریکا و غرب به منظور جلوگیری از اتحاد کشورهای اسلامی و به ثمر رسیدن مبارزات مردم مسلمان از زمان بیداری اسلامی در خاورمیانه تا کنون، از تاکتیک های مختلف از جمله جنگ شیعه و سنی،تشکیل گروههای تروریستی نظیر وهابیت و دعش، پیشبرد صلح اعراب و اسرائیل- جلوگیری از اعمال اراده کشورهای نفت خیز بر قیمت گذاری و عرضه مستقیم نفت- خطرساز جلوه دادن ایران،عراق و سوریه و بهانه جویی برای حضور دائمی در این کشورها و فشار برای تجزیه این کشورها جهت دور نگه داشتن آنها از محور مقاومت و ایران و جلوگیری از صدور انقلاب اسلامی ایران استفاده می شوند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 656.22 K

بازخوانی مؤلفه‌های نظم نوین در حال شکل‌گیری در منطقه غرب آسیا در پرتو بیداری اسلامی

امیر محمد اسماعیلی؛ مهدی جاودانی مقدم

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 189-218

چکیده

  منطقه غرب آسیا در دهه دوم قرن بیست‌ویک با تحولات و پویایی‌های جدیدی مواجه بوده است. ظهور بیداری اسلامی در منطقه نویدبخش شکل‌گیری نظم نوینی بوده است که با نظم مستقر تفاوت‌هایی چشمگیری دارد و بازیگران ...  بیشتر منطقه غرب آسیا در دهه دوم قرن بیست‌ویک با تحولات و پویایی‌های جدیدی مواجه بوده است. ظهور بیداری اسلامی در منطقه نویدبخش شکل‌گیری نظم نوینی بوده است که با نظم مستقر تفاوت‌هایی چشمگیری دارد و بازیگران جدیدی در شکل‌گیری آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. شناخت مؤلفه‌های نظم پیشین و نظم در حال شکل‌گیری و جایگاه بیداری اسلامی در این تحولات از اهمیت زیادی برخوردار است. در این چارچوب، سؤال اصلی این پژوهش آن است که جایگاه و نقش بیداری اسلامی در شکل‌گیری نظم نوین منطقه‌ای در غرب آسیا چیست. یافته‌های این پژوهش که از تکنیک اسنادی و کتابخانه‌ای و از روش کیفی برای تحلیل داده‌ها بهره گرفته است نشان می دهد که بیداری اسلامی نقطه عطفی در تاریخ تحولات غرب آسیا به شمار می‌رود که در پی آن نظم پیشین در حال شکسته شدن و تبدیل به نظم جدیدی با مؤلفه‌های منطقه‌گرایی است. محور مقاومت نیز به‌عنوان نیرویی برآمده از درون، بازیگر اصلی در روند تحولات بوده است. در سوی مقابل قدرت‌های بیگانه نتوانسته‌اند نظم مطلوب خود را شکل دهند. انجام شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 457.69 K

رفتارشناسی سیاسی روحانیت در مواجهه با چالش های بیداری اسلامی؛ با تاکید بر دیدگاه مقام معظم رهبری

سیدجواد میرخلیلی؛ مصطفی ملکوتیان؛ عیسی مولوی وردنجانی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 307-325

چکیده

  موج جدید بیداری اسلامی در عصر حاضر، حاوی نظم نوینی در خاورمیانه است که هژمونی امریکا را در منطقه، دچار فروپاشی کرده است. مسئله اصلی، آن است که پدیده بیداری اسلامی همچون تمامی جنبش‏ها و نهضت‏ها با آسیب‏ها، ...  بیشتر موج جدید بیداری اسلامی در عصر حاضر، حاوی نظم نوینی در خاورمیانه است که هژمونی امریکا را در منطقه، دچار فروپاشی کرده است. مسئله اصلی، آن است که پدیده بیداری اسلامی همچون تمامی جنبش‏ها و نهضت‏ها با آسیب‏ها، فرصت‏ها و چالش‏هایی مواجه است. عدم بهره وری از فرصتها، تهدیدات اضمحلال این تحول شگرف را به همراه دارد. بدین خاطر نوشتار حاضر با تبیین فراز و فرود پدیده بیداری اسلامی در کشورهای اسلامی، به برون‏ رفت از چالش‏های پیش روی این حرکت عظیم، با تمرکز بر نقش هدایتگرانه علمای اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری، پرداخته است. یافته های تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی، گویای آن است که علمای اسلام با بستر سازی گفتمان فکری اسلامی در جامعه، زمینه رشد بینش سیاسی آحاد جامعه را تقویت نمودند و آنها را متوجه حقوق فطری خویش ساختند. این مهم، آغازگر مطالبه گری و قیام مردم علیه حاکمان جور در برخی کشورها گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 326.28 K

بازتاب‌های سازه‌انگارانه انقلاب اسلامی ایران بر تحولات انقلابی جهان عرب

مجید عباسی(اشلقی)

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 33-57

چکیده

  یکی از وجوه تمایز انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلاب های بزرگ جهان وجه مسالمت آمیز بودن آن است که موجب شده وجوه نرم و گفتمانی آن بر سایر وجوه آن ارجحیت یابد. لذا ایجاد گفتمانی جدید در روابط بین الملل و ...  بیشتر یکی از وجوه تمایز انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلاب های بزرگ جهان وجه مسالمت آمیز بودن آن است که موجب شده وجوه نرم و گفتمانی آن بر سایر وجوه آن ارجحیت یابد. لذا ایجاد گفتمانی جدید در روابط بین الملل و ارائه انگاره هایی نوین برای تغییر در نظام منطقه ای و بین المللی و ملت های آزاد جهان بویژه ملل مسلمان با استفاده از قدرت نرم یکی از ویژگیهای مهم انقلاب اسلامی محسوب می شود که می توان بخشی از شاخصه های آن را در تحولات جهان عرب در سال 2011 مشاهده کرد. این پژوهش در پی آن است که از وجهی نوآورانه و تئوریک و با استفاده از نظریه سازه انگاری به بررسی بازتاب های انقلاب اسلامی ایران بر این تحولات بپردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که با توجه به وجه فرهنگی و ماهیت مسالمت آمیز انقلاب اسلامی و بازتاب های انگاره ای و گفتمانی آن بر آغاز روند جدید بیداری اسلامی در جهان عرب و نیز قابلیت نظریه سازه انگاری در مطالعه تحولات گفتمانی، فرهنگی، هویتی و اجتماعی و نیز شناخت انسانی و روابط بیناذهنی نظریه سازه انگاری می تواند به مطالعه و بررسی بازتاب های انقلاب اسلامی ایران بر این تحولات بپردازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.06 M

نظریه بیداری اسلامی و نظریه های رقیب؛ استنتاج بهترین تبیین در تحلیل تحولات خاورمیانه عربی

مسعود مطلبی

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 83-109

چکیده

  تحولات، حرکت ها و خیزش های انقلابی- اجتماعی مسلمانان در کشورهای خاورمیانه عربی و شمال آفریقا همچون تونس، مصر، لیبی، بحرین، یمن و سایر مناطق مهم جهان اسلام از سال 2010 تا به امروز مبتنی بر نگرش های متعدد ...  بیشتر تحولات، حرکت ها و خیزش های انقلابی- اجتماعی مسلمانان در کشورهای خاورمیانه عربی و شمال آفریقا همچون تونس، مصر، لیبی، بحرین، یمن و سایر مناطق مهم جهان اسلام از سال 2010 تا به امروز مبتنی بر نگرش های متعدد و از زوایای مختلف مورد توجه تحلیلگران، اندیشمندان و نظریه پردازان قرار گرفته است. فی الواقع نگرش های مختلف اعم از اسلامی، لیبرالی، ناسیونالیستی از زوایای مختلفی به بررسی، تحلیل ماهیت و نظریه پردازی درباره این تحولات پرداخته اند. چنانکه برخی ذیل نظریات دموکراسی خواهی، لیبرال دموکراسی، بهار عربی، بیداری عربی و بیداری انسانی و برخی دیگر در قالب سلفی گرایی، بنیادگرایی و رادیکالیسم اسلامی تلاش دارند این مهم را تبیین و تحلیل نمایند. نتایج و یافته های تحقیق حاضر بازگوکننده این مهم است که نظریۀ بیداری اسلامی در مقایسه با نظریه های رقیب بواسطه استنتاج از راه بهترین تبیین تنها نظریه ای است که می تواند هویت واقعی این رخدادهای انقلابی را از حیث ساختاری، معرفتی- عقیدتی و رفتاری تبیین نماید و نیات و اهداف واقعی این خیزش های اسلامی مردمی را تحلیل کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.08 M

النهضه و فرایند بیداری اسلامی در تونس؛ از اسلام گرایی در مبارزه تا تجربه عملی حکومت داری

علی دارابی

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 111-139

چکیده

  نوشتار حاضر با هدف بررسی نوع و علل تحولات، تغییرات و دگردیسی آشکار در ایده ها و بنیان های ارزشی جنبش النهضه تونس در ابعاد نظری و عملی از اسلام گرایی در مبارزه قبل از انقلاب 2010 یاسمن تا ورود به عرصه عملی ...  بیشتر نوشتار حاضر با هدف بررسی نوع و علل تحولات، تغییرات و دگردیسی آشکار در ایده ها و بنیان های ارزشی جنبش النهضه تونس در ابعاد نظری و عملی از اسلام گرایی در مبارزه قبل از انقلاب 2010 یاسمن تا ورود به عرصه عملی سیاست و حکمرانی سکولار در این کشور به رشته تحریردرآمده است. چرایی و چگونی تبدیل شدن جنبش النهضه به حزبی وطن محور و سکولار پس از انقلاب تونس اصلی ترین سوالی است که تحقیق حاضر با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی قصد پاسخگویی به آن دارد. نتایج و یافته های تحقیق نشان می دهد جنبش النهضه به رهبری راشد الغنوشی به رغم اسلام گرایی در فرایند بیداری اسلامی در شمال آفریقا و بعد از موفقیت در انقلاب یاسمن، به جهت محافظه کاری ناشی از تجربه عملی حکومت داری، از یکسو دستخوش تحولات نظری و عملی در زمینه های ایدئولوژیکی– سیاسی و مولفه های هویتی شده است و از سوی دیگر به جهت این تغییرات و دگردیسی، ضمن فاصله و جدایی از آرمان جنبش فراگیر اخوان المسلیمن به سمت دموکراسی سکولار و اتخاذ رویکرد پایبندی حداقلی به ارزش ها و اصول اسلامی و تبدیل شدن به یک حزب سیاسی وطن محور و سکولار گرایش پیدا کرده است

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.09 M

تأثیر گفتمان امام خمینی بر بیداری اسلامی

گارینه کشیشیان سیرکی

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 199-233

چکیده

  بیداری اسلامی یکی از پدیده‌های چند دهه اخیر است که در کشورهای اسلامی اتفاق افتاده و تحولات بسیاری را در جوامع مسلمانان ایجاد نموده است. این تحول عظیم تحت تأثیر اندیشه‌های قوی و تأثیرگذار بوده است. یکی ...  بیشتر بیداری اسلامی یکی از پدیده‌های چند دهه اخیر است که در کشورهای اسلامی اتفاق افتاده و تحولات بسیاری را در جوامع مسلمانان ایجاد نموده است. این تحول عظیم تحت تأثیر اندیشه‌های قوی و تأثیرگذار بوده است. یکی از این اندیشه‌های تأثیرگذار که موجب تحولات بسیاری در جهان گردید؛ اندیشه و گفتمان امام خمینی(ره) است. وی با رهبری یک انقلاب اسلامی و با تغییر حکومت ستمشاهی به جمهوری اسلامی و همچنین ده سال رهبری این جمهوری نوپا توانست تأثیرات بسیاری بر بیداری اسلامی در سایر نقاط دنیا و در بین کشورهای مسلمان و حتی کشورهای مستضعف غیرمسلمان داشته باشد. دراین مقاله گفتمان امام خمینی با بهره‌گیری از نظریه گفتمانی لاکلاو و موف ارزیابی شد. هدف مقاله بررسی چگونگی تأثیرگذاری اندیشه امام بر بیداری اسلامی بود؛ یافته‌ها حاکیست که امام با نقادی مدرنیته و تمدن جدید، و نیز با برجسته‌سازی تمدن ایرانی اسلامی، با تأکید بر مفاهیمی مانند استقلال، آزادی و اسلام ناب محمدی؛ و همچنین با حاشیه‌رانی تمدن مدرن غربی، با انتقاد از مدرنیته، انتقاد از عقلانیت ابزاری غربی و همچنین با انتقاد از مفهوم آزادی غربی، به حاشیه‌رانی این تمدن پرداخته و الگویی برای بیداری اسلامی و انقلابی برای سایر کشورها و ملت‌های مظلوم و ستمدیده جهان ترسیم نمودند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 884.3 K

بازنماییِ پیوستارگونۀ مفهومِ «بیداری اسلامی» در اندیشۀ سیاستگذارانۀ امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

سعید چهرآزاد

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 235-256

چکیده

  نگارۀ حاضر بر آن است تا به این مهم پاسخ دهد که مبانی نظری بیداری اسلامی از منظر رهبران انقلاب اسلامی با چه پیوستاری بازنمایی شده است و ابتکار و افق جدیدی که در زمینه بسط یافته است، کدام است؟ در این پژوهش ...  بیشتر نگارۀ حاضر بر آن است تا به این مهم پاسخ دهد که مبانی نظری بیداری اسلامی از منظر رهبران انقلاب اسلامی با چه پیوستاری بازنمایی شده است و ابتکار و افق جدیدی که در زمینه بسط یافته است، کدام است؟ در این پژوهش کوشیده می شود که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اطلاعات مبتنی بر کتابخانه ای، ضمن تبیین «بیداری اسلامی»، این مفهوم را در اندیشه سیاسی رهبران انقلاب اسلامی مورد مداقه و کنکاش قرار دهد. انقلاب اسلامی نقطه عطف جریان بیداری اسلامی بود، که این جریان را در جهان و جهان اسلام وارد مرحلۀ نوینی نمود. در این تکامل حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) با رهبری نظام مبتنی بر شریعت و الگووارۀ مترقی ولایت فقیه، در استمرار و تداوم بخشیدن به این جریان نقش ویژه ای در جهان داشته اند. انقلاب اسلامی از موقعیت والایی در جریان بیداری اسلامی برخوردار می باشد. به این دلیل که رسالت انقلاب اسلامی احیای هویت اسلامی بوده است، از این رو بیداری اسلامی در دولت-ملت های مختلف و رستاخیر روح معنویت در اقصاء نقاط جهان را مرهون انقلاب اسلامی و رهبران آن می دانند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.06 M

جایگاه زنان در انقلاب اسلامی وتاثیر آن بر بیداری اسلامی با رویکر تمدن سازی

علی اخترشهر

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 257-280

چکیده

  از نظر تاریخ زن قبل از اسلام در محرومیت فراوان بوده و از جایگاه مناسب اجتماعى برخوردار نبوده است؛ چرا که نگاه به زن، نگاه ابزارى و کالائى بوده یعنى زن در ردیف یکى از کالاهایى بوده است که در اختیار مردان ...  بیشتر از نظر تاریخ زن قبل از اسلام در محرومیت فراوان بوده و از جایگاه مناسب اجتماعى برخوردار نبوده است؛ چرا که نگاه به زن، نگاه ابزارى و کالائى بوده یعنى زن در ردیف یکى از کالاهایى بوده است که در اختیار مردان بوده، تا لذت بیشترى از زندگى ببرند ولی اسلام با نداى آسمانى خود تحول بزرگى در زن ایجاد نمود. سو ال ؛ جایگاه زنان درانقلاب اسلامی وتاثیر آن بر بیداری اسلامی با رویکرد تمدنی چگونه هست؟(سوال اصلی) درجواب باید گفت ؛ نسبت به زنان سه رویکرد وجود دارد. درعصر بیداری اسلامی ، ما شاهده آنیم که نگاه زن از حالت رویکرد منفعلانه ومدرن سازی غربی به رویکرد تمدن سازی براساس ارزشهای اسلامی تبدیل شده است.( فرضیه) وحاصل آن ،حرکت زن به سوی کمال را سرعت بخشید و زن مسلمان متحول وهمین امرباعث تاثیرات مهمی دربیداری اسلامی زنان مسلمان شده است .لذا، جهان دریافته که زن مسلمان خانه‏نشین و منفعل نیست وبا استقبال از حجاب اسلامى آنرا به نماد مخالفت با دولت‏ها، اعلام کرده وتلاش نمودنده اعلام کند که اولا؛ پوشش اسلامى به‌عنوان اظهار وجود فردى یا مذهبى به کار مى‏رود. ثانیا ؛ توجه به حجاب، پاسخى به جنبش فمینیسم است ودلیل تشرف به دین اسلام است .

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1 M

بررسی ریشه های نگرشی- سیاسی شکل گیری جنبش انصارالله یمن برمبنای نظریه سازه انگاری

لیلی کریمی فرد؛ محمد حسین جمشیدی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 85-112

چکیده

  یکی از جنبش‌های مهم سیاسی - اجتماعی معاصر، جنبش اسلامی انصار الله یمن است که در طول تاریخ خود،منشا تحولات چشم‌گیری در حوزه سرزمینی خود، منطقه و عرصه بین‌الملل بوده و توانسته است در عرصه داخلی و بین‌المللی ...  بیشتر یکی از جنبش‌های مهم سیاسی - اجتماعی معاصر، جنبش اسلامی انصار الله یمن است که در طول تاریخ خود،منشا تحولات چشم‌گیری در حوزه سرزمینی خود، منطقه و عرصه بین‌الملل بوده و توانسته است در عرصه داخلی و بین‌المللی با کسب قدرت روزافزون، در منطقه عرض‌اندام کند. هدف اصلی این نوشتار، بررسی ریشه های نگرشی- سیاسی شکل گیری جنبش انصارالله یمن است. براین مبنا، سوال اصلی این است که چرا و چگونه جنبش انصارالله در یمن شکل گرفت و درشکل گیری و بقا از چه ویژگیهایی برخورداراست؟ درپاسخ، فرضیه پژوهش بیانگر اینست که موج بیداری اسلامی و هویت یابی مسلمانان همراه با تحولات جهان عرب ازیکسو و ناکامی رژیم عبدالله صالح و منصور هادی دریمن، ازسوی دیگر زمینه های شکل گیری جنبش انصارالله را ایجاد کرده است. براین اساس تداوم منازعه میان انصارالله و دولت یمن به یکی از موضوعات مهم منطقه تبدیل شده که علاوه بر این، ماهیت جنبش انصارالله و تهدید موقعیت استراتژیک یمن سبب نگرانی دولت های منطقه ای و فرامنطقه ای شده است. رویکرد پژوهشی ما در این نوشتار تبیینی- علی با تکیه بر نظریه سازه انگاری و روش جمع آوری داده‌ها، کتابخانه ای است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 449.3 K